आइतवार, असार ८, २०७६
नेपालमा उत्पादन हुने बिजुली बेच्नका लागि सरकारी र निजी क्षेत्रले भारत र बंगलादेश पुगेर पहल अघि बढाएका छन् । ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयका सचिव दिनेश घिमिरेको नेतृत्वमा बंगलादेश पुगेको टोलीले नेपाल र बंगलादेशबीच तथा विद्युत् व्यापारका लागि नेपाल पावर एक्सचेन्ज लिमिटेड गठन गरेका निजी प्रवद्र्धकहरूले भारत पुगेर विद्युत् व्यापारका लागि पहल गरेका हुन् ।
छुट्टाछुट्टै रुपमा भए पनि दुवै पक्षले नेपाल–भारत हुँदै बंगलादेशमा विद्युत् व्यापारका लागि पहल अघि बढाएका छन् । बंगलादेशले सन् २०४० भित्र नेपालबाट नौ हजार मेगावाट विद्युत् निर्यात गर्ने घोषणासँगै लामो समयदेखि सैद्धान्तिक, नीतिगत र प्रकृयागत प्रकृयामा सहभागी सरकारी पक्ष तथा स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था (इप्पान) मा आवद्ध भएर कम्पनी गठन गरेका निजी क्षेत्रले समेत सकृयता बढाएका छन् ।
बंगलादेशको ढाकामा शुक्रबार सम्पन्न नेपाल–बंगलादेश संयुक्त ऊर्जा संयन्त्रको बैठकमा पुगेको सचिव घिमिरे नेतृत्वको टोली नेपाल–बंगलादेश विद्युत् उत्पादन र बिक्रीका लागि पूर्वाधार बनाउने गरी सहकार्य गर्न सहमत गरेर फर्केको छ । संयन्त्रको बैठकमा नेपालको जलविद्युत् आयोजनामा बंगलादेशले लगानी गर्ने, नेपालबाट बंगलादेशसम्म विद्युत् निर्यात गर्ने र दुबै देशबीच वैकल्पिक ऊर्जामा सहकार्य गर्ने सहमति भएको मन्त्रालयले जनाएको छ । सहमतिपत्रमा मन्त्रालयका सचिव र बंगलादेशका ऊर्जा सचिवले हस्ताक्षरसमेत गरेका छन् ।
तत्कालका लागि भारतीय प्रसारणलाइन उपयोग गरेर विद्युत् निर्यात गर्नका लागि सहमत भएका उनीहरू भारत हुँदै बंगलादेशसम्म प्रसारणलाइन निर्माण गर्ने प्रक्रिया अघि बढाउन पनि सहमत भएका छन् । यसका लागि परियोजना तयारीका लागि अघि बढ्ने निर्णय भएको छ । झापाबाट भारतीय भूमि हुँदै बंगलादेश पु-याउने २७ किलोमिटर डेडिकेटेड फिडर बनाएर विद्युत् निर्यात गर्ने लगायतबारे छलफल भएको थियो ।
यस्तै, बंगलादेशले नेपालको जलविद्युत् आयोजनामा लगानी गर्न आयोजनाको छनोट थाल्नका लागि संयुक्त प्राविधिक समिति गठन गर्ने सहमति पनि भएको छ । समितिले ऊर्जा मन्त्रालयले अघि बढाउन लागेका र अध्ययन भइरहेका आयोजनाहरूबारे अध्ययन गरेर सम्भावित परियोजना टुंगो लगाउने छ । त्यसैगरी वैकल्पिक ऊर्जा प्रवर्धन केन्द्र र बंगलादेशको सेडाबीच नवीकरणीय ऊर्जाको विकासका लागि सहकार्य गर्न पनि सहमति भएको छ ।
छुट्टाछुट्टै रुपमा भए पनि दुवै पक्षले नेपाल–भारत हुँदै बंगलादेशमा विद्युत् व्यापारका लागि पहल अघि बढाएका छन् । बंगलादेशले सन् २०४० भित्र नेपालबाट नौ हजार मेगावाट विद्युत् निर्यात गर्ने घोषणासँगै लामो समयदेखि सैद्धान्तिक, नीतिगत र प्रकृयागत प्रकृयामा सहभागी सरकारी पक्ष तथा स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था (इप्पान) मा आवद्ध भएर कम्पनी गठन गरेका निजी क्षेत्रले समेत सकृयता बढाएका छन् ।
बंगलादेशको ढाकामा शुक्रबार सम्पन्न नेपाल–बंगलादेश संयुक्त ऊर्जा संयन्त्रको बैठकमा पुगेको सचिव घिमिरे नेतृत्वको टोली नेपाल–बंगलादेश विद्युत् उत्पादन र बिक्रीका लागि पूर्वाधार बनाउने गरी सहकार्य गर्न सहमत गरेर फर्केको छ । संयन्त्रको बैठकमा नेपालको जलविद्युत् आयोजनामा बंगलादेशले लगानी गर्ने, नेपालबाट बंगलादेशसम्म विद्युत् निर्यात गर्ने र दुबै देशबीच वैकल्पिक ऊर्जामा सहकार्य गर्ने सहमति भएको मन्त्रालयले जनाएको छ । सहमतिपत्रमा मन्त्रालयका सचिव र बंगलादेशका ऊर्जा सचिवले हस्ताक्षरसमेत गरेका छन् ।
तत्कालका लागि भारतीय प्रसारणलाइन उपयोग गरेर विद्युत् निर्यात गर्नका लागि सहमत भएका उनीहरू भारत हुँदै बंगलादेशसम्म प्रसारणलाइन निर्माण गर्ने प्रक्रिया अघि बढाउन पनि सहमत भएका छन् । यसका लागि परियोजना तयारीका लागि अघि बढ्ने निर्णय भएको छ । झापाबाट भारतीय भूमि हुँदै बंगलादेश पु-याउने २७ किलोमिटर डेडिकेटेड फिडर बनाएर विद्युत् निर्यात गर्ने लगायतबारे छलफल भएको थियो ।
यस्तै, बंगलादेशले नेपालको जलविद्युत् आयोजनामा लगानी गर्न आयोजनाको छनोट थाल्नका लागि संयुक्त प्राविधिक समिति गठन गर्ने सहमति पनि भएको छ । समितिले ऊर्जा मन्त्रालयले अघि बढाउन लागेका र अध्ययन भइरहेका आयोजनाहरूबारे अध्ययन गरेर सम्भावित परियोजना टुंगो लगाउने छ । त्यसैगरी वैकल्पिक ऊर्जा प्रवर्धन केन्द्र र बंगलादेशको सेडाबीच नवीकरणीय ऊर्जाको विकासका लागि सहकार्य गर्न पनि सहमति भएको छ ।
‘भारत नेपालको निजी क्षेत्रसँग विद्युत् किन्न तयार’
भारतको सरकारी निकाय र निजी क्षेत्रले नेपालका निजी क्षेत्रसँग विद्युत् किन्न तयार रहेको बताएका छन् । विद्युत् व्यापारका लागि छलफल गर्नका लागि भारत पुगेको निजी क्षेत्रका जलविद्युत् प्रवद्र्धकहरूसँगको छलफलको क्रममा उनीहरूले यस्तो बताएका हुन् ।
निजी क्षेत्रका जलविद्युत् प्रवद्र्धकहरूले नेपाल पावर एक्सचेन्ज लिमिटेड गठन गरेरै विद्युत् व्यापारका लागि छलफल गर्न भारत उनीहरूलाई भारतस्थित अधिकारीहरूले आफ्नो देशमा माग रहेको भन्दै निर्यातका लागि खुला रहेको बताएका थिए ।
उनीहरूले केन्द्रीय विद्युत् आयोग, विद्युत् व्यापार निगम, विद्युत् मन्त्रालयका प्रतिनिधिका साथै भारतको निजी क्षेत्रका प्रवद्र्धकहरूसँग पनि छलफल गरेका थिए । उनीहरूले नेपाल सरकारले निजी क्षेत्रलाई विद्युत् व्यापारका लागि खुला गरेमा भारतका विभिन्न निकायले विद्युत् व्यापारका लागि तयार रहेको बताएको लिमिटेडका सदस्य एवं इप्पानका उपाध्यक्ष कुमार पाण्डेले बताए । “नेपालको निजी क्षेत्रबाट भारतीय पक्ष विद्युत् किन्न तयार छ, यसका लागि केही पूर्वाधारहरूको तयारी गरेर नेपाल सरकारले यसका लागि बाटो खोलिदिएमा सम्भव देखिएको छ,” उनले भने ।
भारतले विद्युत् व्यापारका लागि आधिकारिक अधिकारी तोकेपनि हालसम्म नेपालमा भने तोकिएको छैन । छलफलको क्रममा नेपालले विद्युत् व्यापारका लागि आवश्यक सबै नीतिगत, संरचनागत र प्रकृयागत विषय टुंग्याएर अघि बढ्नुपर्ने बताउँदै उनीहरूले आधिकारिक अधिकारी तोके सहज हुने बताएका थिए । निजी क्षेत्रलाई व्यापारका लागि खुला गरेमा यसले भारत तथा बंगलादेशमा विद्युत् व्यापार गर्न सकिने अवस्था देखिएपछि निजी क्षेत्रले व्यापार गर्न सकिने देखिएको पाण्डेले बताए ।
निजी क्षेत्रका जलविद्युत् प्रवद्र्धकहरूले नेपाल पावर एक्सचेन्ज लिमिटेड गठन गरेरै विद्युत् व्यापारका लागि छलफल गर्न भारत उनीहरूलाई भारतस्थित अधिकारीहरूले आफ्नो देशमा माग रहेको भन्दै निर्यातका लागि खुला रहेको बताएका थिए ।
उनीहरूले केन्द्रीय विद्युत् आयोग, विद्युत् व्यापार निगम, विद्युत् मन्त्रालयका प्रतिनिधिका साथै भारतको निजी क्षेत्रका प्रवद्र्धकहरूसँग पनि छलफल गरेका थिए । उनीहरूले नेपाल सरकारले निजी क्षेत्रलाई विद्युत् व्यापारका लागि खुला गरेमा भारतका विभिन्न निकायले विद्युत् व्यापारका लागि तयार रहेको बताएको लिमिटेडका सदस्य एवं इप्पानका उपाध्यक्ष कुमार पाण्डेले बताए । “नेपालको निजी क्षेत्रबाट भारतीय पक्ष विद्युत् किन्न तयार छ, यसका लागि केही पूर्वाधारहरूको तयारी गरेर नेपाल सरकारले यसका लागि बाटो खोलिदिएमा सम्भव देखिएको छ,” उनले भने ।
भारतले विद्युत् व्यापारका लागि आधिकारिक अधिकारी तोकेपनि हालसम्म नेपालमा भने तोकिएको छैन । छलफलको क्रममा नेपालले विद्युत् व्यापारका लागि आवश्यक सबै नीतिगत, संरचनागत र प्रकृयागत विषय टुंग्याएर अघि बढ्नुपर्ने बताउँदै उनीहरूले आधिकारिक अधिकारी तोके सहज हुने बताएका थिए । निजी क्षेत्रलाई व्यापारका लागि खुला गरेमा यसले भारत तथा बंगलादेशमा विद्युत् व्यापार गर्न सकिने अवस्था देखिएपछि निजी क्षेत्रले व्यापार गर्न सकिने देखिएको पाण्डेले बताए ।
No comments:
Post a Comment