सिंहदरबारलाई पानीबाट जोगाउन प्याष्टिक

भीम गौतम
काठमाडौ, ६ असार ।
भुकम्प गएको दुई बर्षपछि नेपालकै मुटुको रुपमा चिनिने सिंहदरबारको मुख्य भवनको पश्चिततर्फको मोहडा जोगाउन सिल्पोलिङ सिट( बिशेष खाले प्लाष्टिक) ले छोप्ने कार्य सुरु गरिएको छ ।
भुकम्पबाट क्षति पुगेको पश्चिमी मोहडालाई तत्काल बाह्य क्षतिबाट जोगाउन राष्ट्रिय पुर्ननिर्माण प्राधिकरणद्धारा सिल्पोलिङ सिटले छोप्ने कार्य सुरु गरिएको हो । एक सय बर्षभन्दा पुरानो सिंहदरबारलाई भत्काउनेकि यसलाई रेक्टोफिटिङ (प्रवलीकरण) गर्नेबारे विवाद भएकोमा पुरातात्विक सम्पदालाई जोगाउनुपर्ने भन्दै प्राधिकरणले रेक्टोफिटिङ गर्ने निर्णय गरेको थियो । भुकम्प अघि प्रधानमन्त्री कार्यालय, राष्ट्रिय योजना आयोग लगायत रहेको सो पुरातात्विक भवन राणा प्रधानमन्त्री चन्द्र शम्सेरको पालामा बनेको थियो ।
मनसुन शुरु हुन लागेकाले तत्कालका लागि सिंहदरबारलाई पानीबाट जोगाउन मंगलबारदेखि सुरु गरिएको सो छोप्ने कार्यक्रम अन्र्तगत पश्चिमी मोहडातर्फको ३३ हजार १ सय फिट क्षेत्रफल सम्पन्न गरिने प्राधिकरणले जनाएको छ । स्क्याप फोल्डिङका लागि पनि टेण्डर प्रक्रिया गरि गुणस्तर परीक्षणका लागि बिभागमा पठाइएको र क्षतिग्रस्त उक्त भागलाई पुर्ण रुपमा ढाक्न एक साता लाग्ने प्राधिकरणका सह–सचिव प्रकाश थापाले जानकारी दिए । उनका अनुसार, स्क्याप फोल्डिङका लागि म्याप इन्टरप्रेनयर कम्पनीलाई एक करोड ४१ लाख रुपैयामा ठेक्का समेत दिइसकिएको छ ।
प्राधिकरणको २५ माघ २०७३ मा बसेको कार्यकारी समितिको ४५ र्आै बैठकले पश्चिमी मोहडाको तर्फको भागलाई संरक्षण\प्रवलीकरण गर्न समिति गठन गरेको थियो ।केही परामर्श दाता कम्पनीले सिहदरबारको उक्त भागलाई भत्काउने सल्लाह दिएपनि प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत डा. गोविन्दराज पोखरेलले एशियाकै ऐतिहासिक धरोहरको रुपमा रहेको सिहदरवारको मौलिक संरचना जोगाउन आवश्यक भएकाले उक्त भवनलाई नभत्काएर प्रवलीकरण गर्ने पक्षमा उभिदै आएका थिए । प्राधिकरणको पुनः प्रमुख कार्यकारी अधिकृत भएर आएपछि यसको आवाज उठाउँदै आएका डा. पोखरेलले यसको निर्णय पनि गराएका थिए । भवनलाई प्रवलीकरण गरि संग्रालयको रुपमा विकास गर्ने प्राधिकरणको योजना छ ।
प्राधिकरणले सिहदरवारको उक्त भागलाई प्रवलीकरण गरि पुनर्निर्माण गर्न कार्यकारी समिति सदस्य डा. हरिराम पराजुलीको संयोजकत्वमा उपसमिति नै गठन गरेको छ । उप समितिले अन्य बिज्ञ सदस्यहरुसँग राय सल्लाह लिएर प्रवलीकरणको काम अघि बढाउने प्राधिकरणले जनाएको छ । भुकम्प गएको दुई बर्षपछि भत्किएको भाग जोगाउनका लागि छोप्ने कार्य गरेपनि प्रवलीकरणको कार्य कहिलेदेखि गर्ने भन्ने टुंगो लागेको छैन । ‘हामी छिट्टै रेक्टोफिटिङको कार्य अघि बढाउँछौ, यसको टुंगो लागिसकेको छैन ।’–पुर्ननिर्माण प्राधिकरणका सह–सचिव एवं प्रवक्ता यमलाल भुषालले भने ।