विनातयारी भूकम्प दिवस मनाइँदै

एक\एक सामुदायिक भवन, विद्यालय, स्वास्थ्य चौकी र पा“च पुरातात्विक सम्पदा १२ वैशाखमै सुरुवात गर्ने निर्णय भूकम्पबाट निधन भएकाहरूको सम्झनामा दीप प्रज्वलित गरिने

भीम गौतम / राजधानी
काठमाडौं, ७ वैशाख

भूकम्प गएको एक वर्ष पुगेको दिनमा राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले १२ र १३ वैशाखलाई भूकम्प स्मृति दिवस मनाउने निर्णय गरेको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको अध्यक्षतामा मंगलबार बसेको प्राधिकरण निर्देशक समिति बैठकले स्मृति दिवस मनाउने निर्णय गरेको हो ।

व्यक्तिगत आवासका लागि अनुदान वितरणको सुरुवात गरे पनि अन्य पूर्वाधारमा खासै तयारी र प्रक्रिया अघि नबढाइएको बेला भूकम्प स्मृति दिवस मनाउन लागिएको छ । तर, मंगलबार बसेको प्राधिकरण निर्देशक समितिले भने केही पूर्वाधार निर्माणका कार्य सुरु गरेर दुईदिने स्मृति दिवस मनाउने निर्णय गरेको हो । व्यक्तिगत आवास निर्माणका लागि विशेष प्रभावित क्षेत्रमा भर्खर अनुदान वितरण सुरु गरेको र अन्य क्षतिग्रस्त संरचनाको पुनर्निर्माणका लागि खासै काम नगरेको भन्दै आलोचना खेपिरहेको प्राधिकरणले यस्ता कार्यक्रम ल्याएको हो ।

प्रत्येक जिल्लामा कम्तीमा एक÷एकवटा सामुदायिक आवास भवनहरूको निर्माण कार्य शुभारम्भ गर्ने निर्णय गरे पनि यसका लागि सम्भाव्यता अध्ययन, डिजाइनलगायतका अधिकांश पूर्वतयारीको काम गरिएको छैन । त्यसैगरी, प्रत्येक जिल्लामा कम्तीमा एक÷एकवटा विद्यालय भवनको पुनर्निर्माण कार्यको शुभारम्भ शिक्षा मन्त्रालयले गर्ने तथा प्रत्येक जिल्लामा कम्तीमा एक÷एकवटा स्वास्थ्य संस्था भवनको पुनर्निर्माणको शुभारम्भ स्वास्थ्य मन्त्रालयले गर्ने निर्णय निर्देशक समितिले गरेको छ । तर, आयोजना छनोटदेखि यसको पूर्वतयारी खासै नभएको मन्त्रालय स्रोतले जनाएको छ । सामुदायिक आवास सहरी, विद्यालय शिक्षा, स्वास्थ्य चौकी स्वास्थ्य, अनुदान स्थानीय विकास र पर्यटकीय सम्पदाको पुनर्निर्माण संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्यन मन्त्रालयले गर्नुपर्ने हुन्छ ।

काठमाडौं उपत्यकाभित्रका ऐतिहासिक एवं पुरातात्विक महŒवका सम्पदाको पुनर्निर्माण कार्यको पुरातŒव विभागको आयोजनामा शुभारम्भ गर्ने निर्णय पनि निर्देशक समितिले गरेको छ । खड्ग योगिनी मन्दिर साँखु, अनन्तपुर, स्वयंभूनाथ, वंश गोपाल मन्दिर, हनुमान ढोका, फसी देग, भक्तपुर र मणिमण्डप, ललितपुरबाट १३ वैशाखदेखि पुनर्निर्माण सुरुवात गर्ने निर्णय निर्देशक समितिले गरेको छ । यी अधिकांश पुराताŒिवक आयोजनाको विस्तृत अध्ययनलगायतका कार्य भएको छैन ।

बैठकले पर्यटन क्षेत्रको प्रवद्र्धनका लागि अन्य कार्यक्रम गर्ने निर्णय पनि गरेको छ । विगत एक वर्षसम्म भूकम्प पीडितले खासै राहत पाउन नसकेको र प्राधिकरणले पनि बढी व्यक्तिगत आवासका लागि जोड दिएकाले अन्यमा खासै चासो दिएको थिएन । पुनर्निर्माणका लागि आवश्यक सामग्रीदेखि डिजाइन कस्तो हुने भन्ने स्पष्ट नभइरहेका बेला प्राधिकरणले भने भूकम्प स्मृति दिवसको अवसर पारेर भूकम्प प्रभावित क्षेत्रका क्षतिग्रस्त संरचनाको पुनर्निमाण गर्ने निर्णय गरेको हो ।

प्राधिकरणका प्रवक्ता राम थपलियाका अनुसार भूकम्प अतिप्रभावित ११ जिल्लामा सर्वेक्षण सम्पन्न भएका गाविसमा आवास अनुदान प्राप्त गर्न योग्य लाभग्राहीको सूची जिल्ला समन्वय समिति वा उपसमितिको संयोजन र व्यवस्थापनमा सम्बन्धित जिविस, गाविस तथा नगरपालिकामा प्रकाशन गर्ने निर्णय गरेको छ । प्राधिकरणका अनुसार उपत्यकाबाहेकका ११ जिल्लामा ९० प्रतिशत डिजिटल सर्भेको काम सकिएको छ । केन्द्रीय आयोजना कार्यान्वयन एकाइमार्फत जिविसमा पठाइएका गाविस तथा नगरपालिकाको लाभग्राहीको सूची यथाशक्य सार्वजनिक गरी १२ वैशाखबाटै अनुदान सम्झौता प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय पनि समितिले गरेको छ । हाल केन्द्रीय तथ्यांक विभागले गरेको डिजिटल सर्वेको क्रममा ३ सय ८६ गाविसमा ६ लाख ५० हजार घरधुरीको कार्य सम्पन्न भइसकेको छ । उनीहरूलाई अनुदान वितरण प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय पनि प्राधिकरणले गरेको छ ।

गृह मन्त्रालयको आयोजनामा १२ वैशाखमा भूकम्पमा परी दिवंगत भएकाप्रति धरहरा परिसरमा बिहान ८ बजे श्रद्धाञ्जलीसहित पुष्पगुच्छा अर्पण र भूकम्प प्रभावित जिल्लामा जिल्ला समन्वय सीमित वा उपसमितिको निर्णयअनुसार श्रद्धाञ्जली कार्यक्रम गर्ने निर्णय गरेको छ । बेलुका माइतीघर मण्डलामा भूकम्पमा परी दिवंगत भएकाप्रति श्रद्धासुमन अर्पण गर्न मैनबत्ती बाल्ने तथा सम्बन्धित जिल्ला एवं स्थानीय स्तरमा पनि जिल्ला विकास समितिको व्यवस्थापनमा भूकम्पमा परी दिवंगत भएकाप्रति मैनबत्ती बाली श्रद्धासुमन अर्पण गर्ने निर्णय पनि प्राधिकरणले गरेको छ ।

http://rajdhani.com.np/article/0564967001461111259