Friday, March 31, 2017

प्रतिमेगावाट ५० लाख अनुदानको निर्णय



Thursday, March 30, 2017

पूर्वकार्यकारी निर्देशकद्वय यादव र झा भ्रष्टाचारी ठहर

     भीम गौतम    0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौः विशेष अदालतले गुणस्तरहीन ट्रान्सफर्मर खरिद काण्डमा मुछिएका नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका २२ कर्मचारीले भ्रष्टाचार गरेको ठहर गरेको छ भने २२ जनालाई सफाइ दिएको छ ।
२०६४ सालपछि प्राधिकरणले खरिद गरेका ट्रान्सफर्मर गुणस्तरहीन भएको पाइएपछि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले उनीहरूविरुद्ध विशेष अदालतमा मुद्दा दायर गरेको थियो । 
अदालतले दुई पूर्वकार्यकारी निर्देशक रामेश्वर यादव र डा. जीवेन्द्र झासहित २२ जनालाई भ्रष्टाचारी ठहर गरेको छ भने तत्कालीन निमित्त कार्यकारी निर्देशक टीकाराम विसी र निर्देशक महेश आचार्यसहित २२ जनालाई सफाइ दिएको छ । दोषी ठहर भएका व्यक्तिबाट ४० करोड ३६ लाख २३ हजार ९ सय ११ रुपैयाँ असुल उपर गर्नुपर्ने फैसला विशेष अदालतले निर्णय गरेको छ । 
अदालतले पहिलो मुद्दामा ११ करोड ५२ लाख ८४ हजार ९ सय ५१, दोस्रो मुद्दामा ९ करोड ९४ लाख २ हजार ४ सय २३ रुपैयाँ, तेस्रो मुद्दामा १३ करोड ४१ हजार ९ सय ३३ रुपैयाँ ४३ पैसा र चौथो मुद्दामा ५ करोड ८८ लाख ९४ हजार ६ सय ३ रुपैयाँ दोषी ठहर भएका व्यक्तिबाट असुल गर्नुपर्ने फैसला गरेको जनाएको छ ।
तत्कालीन कार्यकारी निर्देशक रामेश्वर यादवलाई भने ४ वटै मुद्दामा दोषी ठहर गरी गरी करिब ३ वर्ष जेल र १ लाख ३५ हजार रुपैयाँ जरिवाना तोकिएको छ । यसैगरी पूर्वकार्यकारी निर्देशक झालाई दुई मुद्दामा १० महिना जेल र ४० हजार रुपैयाँ जरिवाना तोकिएको छ । यस्तै, तत्कालीन महाप्रबन्धक युगलकिशोर साहलाई दुई मुद्दामा दोषी ठहर गर्दै एक वर्ष जेल र ५५ हजार रुपैयाँ जरिवाना तोकिएको छ ।
हुवेई कम्पनीका लि डायो गोलाई ९ करोड ९३ लाख ५७ हजार, होङ यु, ओउयाङलाई ५ करोड ८७ लाख ७९ हजार र हु झ्हेङ क्वाङलाई १ वर्ष कैद र ११ करोड ५१ लाख ४४ हजार रुपैयाँ तथा सोही कम्पनीका मेनेजिङ डाइरेक्टर प्रपटलाई १२ करोड ९८ लाख ४१ हजार रुपैयाँ जरिवाना तिराउने फैसला भएको छ ।
प्राधिकरणका प्रबन्धक कैलाशकुमार अटल, सुरेन्द्रराज जोशी, अष्टरत्न शाक्य, त्रिपुराप्रसाद सिंह, सिन्धु यादव, मनोज वराल, विदुर पौडेल, शेखरकुमार दत्त, सुरज शाह, रामविजुल मण्डल, विनोद स्वर्णकार र निमेषकुमार पौडेललाई पनि विशेष अदालतले भ्रष्टाचारी ठहर गरेको छ । 
यसैगरी, अदालतबाट सफाइ पाउनेहरूमो उपकार्यकारी निर्देशक विसीसहित  निर्देशक अर्जुनकुमार चौहानका साथै सहनिर्देशकहर हरिबहादुर पाल, शशीविक्रम थापा, डिल्लीरमण दाहाल र महेशकुमार कार्की छन् । त्यसैगरी लेखा अधिकृतद्वय सुशीलप्रसाद खनाल र  सुरेशकुमार कटुवालले पनि सफाइ पाएका छन् ।
उपनिर्देशक कृष्णबहादुर केसी, इन्जिनियर नारायणप्रसाद चौधरी, लेखापाल भरत रुपाखेती र सहायक लेखापाल सरोज श्रेष्ठले पनि सफाइ पाएका छन् । प्राधिकरणका निर्देशक देव शर्मा पौडेल, प्रबन्धक कृष्णबहादुर थापा र हरिबहादुर गःसी तथा सहायक प्रबन्धक प्रमोद रिजालले पनि सफाइ पाएका छन् । ट्रान्सफर्मर खरिद कम्पनीमा तीन स्थानीय एजेण्ट र दुई प्रतिनिधिले पनि सफाइ पाएका छन् । 
अख्तितयारले २०७० भदौ ९, भदौ २८ र फागुन ९ मा दोषीउपर कारबाही तथा जरिवानारक्षतिपूर्ति तिराउनुपर्ने भन्दै मुद्दा दायर गरेकोमा विशेष अदालतका न्यायाधीशत्रय मोहनरमण भट्टराई, नरेन्द्रकुमार सिवाकोटी र महेशप्रसाद पुडासैनीको इजलासले फैसला सुनाएको हो ।
प्राधिकरणले चीनको हुवेई सनलाईट इलेक्ट्रिक कम्पनीमार्फत र थाईल्याण्डको सहवान्त इलेक्ट्रिकमार्फत ल्याइएका ट्रान्सफर्मरहरू गुणस्तरहिन आरोपमा मुद्दा दायर गरिएको थियो ।  प्राधिकरणले हुवेईमार्फत १९ सय ९५ तथा थाईल्याण्डको सहवान्तमार्फत १५ सय ९४ ट्रान्सफर्मर ल्याइएको थियो ।
प्राधिकरणले ०६७/०६८ मा चीनको हुवेई सनलाईट इलेक्ट्रिक कम्पनीबाट ल्याइएकामध्ये  ७ सय ३५ ट्रान्सफर्मर प्राधिकरणले विश्व बैकको सहयोगमा खरिद गरेको थियो । उक्त प्रकरणमा प्राधिकरणका  कार्यकारी निर्देशक रामेश्वर यादवसहित २२ जनालाई पक्राउ गरी विशेष अदालतमा मुद्दा समेत दायर गरिएको थियो छ ।
त्यसैगरी २०६६/०६७ को लट नम्बर ३ अन्र्तगत सहवान्त इलेक्ट्रिक थाईल्याण्डद्धारा खरिद गरिएको करिब १६ सय गुणस्तरहिन ट्रान्सफर्मर प्रकरणमा चौहानसहित १० जनालाई मुद्दा दायर गरिएको थियो ।
विद्युत् प्राधिकरणले २०६४ सालपछि खरिद गरेका करिब ४ हजार ६ सय ट्रान्सफर्मर गुणस्तरहिन भएको प्रंतिवेदन प्राधिकरणका तत्कालीन सञ्चालक सदस्य एवं पूर्वकार्यकारी निर्देशक मुकेश काफ्ले र अर्का पूर्व सञ्चालक केपी दुलाल संयोजकत्वको समितिले दिएको थियो । सोही आधारमा अख्तियारले यसबारे छानबिन अघि बढाएर विशेष अदालतमा मुद्दा गरेको थियो । 
http://www.karobardaily.com/news/75303

Wednesday, March 29, 2017

१७ जिल्लाका भूकम्प प्रभावितलाई २१ चैतदेखि पहिलो किस्ता

    कारोबार संवाददाता   0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौंः भूकम्प गएको दुई वर्ष पुग्न लाग्दा राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले भूकम्प प्रभावित थप १७ जिल्लामा आगामी सोमबारदेखि निजी आवास निर्माणको अनुदान रकम वितरण सुरु गर्ने भएको छ । 
१२ वैशाख २०७२ मा गएको भूकम्पबाट प्रभावित र कमप्रभावित १७ जिल्लामा बल्ल पहिलो किस्ताको अनुदान वितरण गर्न लागेको हो । प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत डा. गोविन्दराज पोखरेलको संयोजकत्वमा मंगलबार बसेको कार्यकारी समितिको बैठकले भूकम्प प्रभावित १७ जिल्लामा पहिचान भएका लाभग्राहीसँग अनुदान सम्झौता गर्ने निर्णय गरेको छ ।
प्राधिकरणका सह–प्रवक्ता डा. भीष्मकुमार भुसालले १७ जिल्लामा प्राधिकरणले २१ चैत अर्थात् आगामी सोमबारदेखि अनुदान वितरणको प्रक्रिया सुरु गर्न लागेको जानकारी दिए । उनका अनुसार, पोखराको लुम्लेबाट पहिलो किस्ताको अनुदान वितरण गर्न लागिएको छ । १७ जिल्लामा करिब १ लाख ५० हजार घरधुरी भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त भएका छन् । 
कार्यकारी सदस्यको टोलीले अनुदान सम्झौताका लागि ती जिल्लामा भर्खरै अभिमुखीकरण तालिम सम्पन्न गरेर आएको र पहिचान भएका लाभग्राहीसँग अनुदान सम्झौता र आवास अनुदान वितरण सुरु गर्न लागेको हो ।  
प्राधिकरणका अनुसार, सर्भे गरिएका १७ जिल्लाबाट प्राप्त आंशिक तथ्यांकका आधारमा अहिलेसम्म १५ हजार ७४३ घरधुरी लाभग्राही सूचीमा समावेश भएका छन् । तथ्यांक विभागबाट सबै तथ्यांक प्राप्त हुने बित्तिकै बाँकी लाभग्राहीको पहिचान गरी अनुदान सम्झौता सुरु गरिनेछ र सम्झौता सम्पन्न भए लगत्तै भूकम्प प्रभावित लाभग्राहीको आवास निर्माणका लागि बैकिङ प्रणालीमार्फत पहिलो किस्तावापतको ५० हजार रुपैयाँ अनुदान पाउनेछन् ।
सेवा प्रदायक बैंक तत्काल तोकी पठाउन प्राधिकरणले संघीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयको केन्द्रीय आयोजना कार्यान्वयन इकाइमार्फत सबै जिल्ला समन्वय समितिमा पत्र पठाइसकेको जनाएको छ । 
३० फागुन २०७२ देखि भूकम्प अतिप्रभावित १४ जिल्लामा अनुदान वितरण सुरु गरेको प्राधिकरणले हालसम्म ९६ प्रतिशत भूकम्प प्रभावितलाई पहिलो किस्ताको अनुदान वितरण गरिसकेको जनाएको छ । 
निर्माण सामग्रीमा कालोबजारी रोक्न निर्देशन 
राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणको मंगलबार बसेको कार्यकारी समिति बैठकले भूकम्प प्रभावित जिल्लामा निर्माण सामग्रीमा कृत्रिम मूल्यवृद्धि गरिएको गुनासोलाई मध्यनजर गर्दै तत्काल कालोबजारी नियन्त्रण गर्न गृह मन्त्रालयमार्फत सम्बन्धित जिल्ला प्रशासनलाई आवश्यक निर्देशन दिने निर्णय गरेको छ ।
बैठकले नयाँ नगरपालिका बनेका ठाँउका भूकम्पपीडितको हकमा घर निर्माणका लागि नक्सा पास गर्ने प्रक्रियालाई सरलीकरण गर्न कार्यकारी समिति सदस्य डा. चन्द्रबहादुर श्रेष्ठ संयोजकत्वको उपसमितिलाई जिम्मा दिएको छ । 
यसैगरी बैठकले भूकम्प अतिप्रभावित १४ जिल्लामध्ये ११ जिल्लाबाट प्राप्त २० हजार ९६७ गुनासालाई सम्बोधन गर्ने निर्णय गरेको छ । त्यसमध्ये ५ हजार ७५९ घरधुरी लाभग्राही सूचीमा समावेश भएका छन भने तथ्यांक प्राप्त नभएका ५ हजार ७८६ को पुनः सर्वेक्षण गर्ने र थप २ हजार ३६१ घरधुरीको स्थलगत सर्वेक्षण गरिनेछ ।
लाभग्राही सूचीमा नपर्ने देखिएका ७ हजार ६१ घरधुरीको स्थलगत निरीक्षणबाट निक्र्योल गरिनेछ । प्राधिकरणले यस अगावै ९३ हजार ३७४ गुनासो सुनुवाइ गरिसकेको छ ।  
http://www.karobardaily.com/news/75248
 

मन्त्रिपरिषद्ले हटाएको वातावरण शुल्क वनले उल्ट्यायो

     भीम गौतम/प्रगति ढकाल   0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौंः निजी क्षेत्रको निरन्तर दवावपछि मन्त्रिपरिषद्ले हटाएको वातावरणीय सेवा शुल्क (पीईएस) वन मन्त्रालयले फेरि लगाएको छ । जलविद्युत् आयोजनामा लगाइँदै आएको यस्तो शुल्क सम्बन्धमा मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषद्कै निर्णय उल्लंघन गरेपछि सरोकारवाला आश्चर्यचकित भएका छन् । 
गत साउनको दोस्रो सातादेखि हटाइएको शुल्क वन मन्त्रालयले फेरि लगाएको हो । वन क्षेत्रको जग्गा प्रयोग गरेवापत आयोजना प्रभावित भूभागको जलाधार क्षेत्र संरक्षण र व्यवस्थापनमा खर्च गर्नेगरी वार्षिक खुद मुनाफाको बढीमा एक प्रतिशत पीईएस तिर्नुपर्ने व्यवस्था वन मन्त्रालयले गरेको छ । 
फागुन पहिलो साता मन्त्रिपरिषद्ले राष्ट्रिय ऊर्जा संकट निवारण तथा विद्युत् विकास दशकसम्बन्धी अवधारणामा पनि पीईएस तीन महिनाभित्र हटाउने उल्लेख थियो । जसअनुसार वन मन्त्रालयले गत साउनमा पीईएस हटाइएको घोषणा गरेको थियो ।
तत्कालीन वनसचिव उदयचन्द्र ठाकुरले ऊर्जा मन्त्रालयको आग्रहमा जलविद्युत्् आयोजनालाई लगाउँदै आएको पीईएस हटाएको बताएका थिए । तर, फेरि वन तथा भू–संरक्षण मन्त्रालय अन्र्तगतको वन उद्यम तथा व्यवस्थापन महाशाखाले विभिन्न जलविद्युत् आयोजनाहरूलाई पठाएको पत्रमा सर्त नम्बर ५ मा पीईएस तिनुपर्ने उल्लेख गरिएको छ । 
वन सचिवस्तरीय निर्णय भन्दै प्रतिवद्धता पेश गर्नका लागि विभिन्न जलविद्युत् आयोजनाहरूमा पठाइएको पत्रमा विद्युत् विकास दशकसम्बन्धी अवधारणापत्र एवं कार्ययोजना २०७२ बमोजिम प्राप्त हुने पीईएसको रकम व्यवस्थापन हुने तथा सो रकम वन संरक्षण लगायतका जैविक विविधता र वातावरण संरक्षणमा खर्च गरिने उल्लेख छ ।
स्वतन्त्र उर्जा उत्पादकहरूको संस्था (इप्पान) का अध्यक्ष शैलेन्द्र गुरागाईं सरकारले हटाएको घोषणा गरिएको पीईएस तिर्नका लागि वन मन्त्रालयले पत्र पठाउनु दुर्भाग्यपूर्ण पत्र भएको बताउँछन् ।
“मन्त्रिपरिषद्ले निर्णय गरेर हामीलाई पीईएस हटाएको जानकारी दिइएको थियो, तर विभिन्न आयोजनाहरूलाई वन मन्त्रालयले दिएको सर्तमा फेरि उल्लेख छ,” उनले भने, “मन्त्रिपरिषद्ले हटाएको कुरा फेरि आउँदा हामीलाई आश्चर्य लागेको छ ।”
वन मन्त्रालय अन्तर्गतको जैविक विविधता तथा वातावरण महाशाखाका प्रमुख डा. महेश्वर ढकालले भने अहिलेसम्म केही जलविद्युत् आयोजनाहरूलाई नमुनाको रूपमा पीईएस लिइएको जानकारी दिए ।
“हामीले नमुना लिए पनि सबैसँग लिएका छैनौं, अब कार्यविधि बनाएर व्यवस्थित रूपमा लागू गर्छौं,” उनले भने, “अनिवार्य गर्ने कि स्वेच्छिक गर्ने भन्नेबारे छलफल भइरहेको छ ।” ऊर्जासचिव अनुपकुमार उपाध्यायले मन्त्रिपरिषद्को निर्णयअनुसार पीईएस हटाइसकेकोले लिन नमिल्ने बताए । “हटाउने निर्णय भएपछि निजी प्रवद्र्धकहरूले पीईएस तिर्नुपर्दैन, वन मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषद्को निर्णय मान्नुपर्छ,” उनले भने । 
तत्कालीन व्यवस्थापिका संसद्को प्राकृतिक स्रोत र साधन समितिले दिएको निर्देशनका आधारमा सरकारले साढे तीन वर्षअघि जलविद्युत्् आयोजनाले पीईएस तिर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको थियो ।   
सरकारले आयोजनाबाट विद्युत् उत्पादन सुरु भएको १५ वर्षसम्म जडित विद्युत् क्षमताबापत प्रतिकिलोबाट एकसय रूपैयाँ र इनर्जी शुल्कबापत खुद विद्युत् बिक्रीको २ प्रतिशत रोयल्टी लिने गरेको छ । यस्तै, १५ वर्षपछि आयोजना अवधि प्रतिकिलोबाट एकहजार रूपैया र इनर्जी शुल्कबापत १० प्रतिशत रोयल्टी सरकारले लिन्छ ।
निजी प्रवद्र्धकले सरकारको एउटा निकायमा राजस्व तिरेपछि फेरि अर्को तिर्नुपर्ने अवस्था आएको र यो कानुनविपरीत र विनाआधार शुल्क लगाएको भन्दै खारेजीको माग गरेका थिए भने भने सरकारले यसलाई हटाएको पनि थियो । 
http://www.karobardaily.com/news/75230

Tuesday, March 28, 2017

दोस्रो किस्ताका लागि खुकुलो कार्यविधि

    भीम गौतम   0 + -

समाचार प्रतिनिधि स्केच
काठमाडौंः विनासकारी भूकम्पको दुई वर्ष पूरा हुनैलाग्दा समेत यसबाट क्षतिग्रस्त भएका संरचनाको पुनर्निर्माण प्रभावकारी नभएका बेला सरकार भने कार्यविधि नै परिवर्तनमा जुटेको छ ।
निजी आवास पुनर्निर्माण प्राविधिक निरीक्षण कार्यविधि अव्यवहारिक भएको पुनर्निर्माण प्राधिकरणले नै ठहर गरेको छ । कार्यविधिलाई अव्यवहारिक भन्दै परिमार्जन गर्ने निर्णय प्राधिकरणले गरेको छ । यसले दोस्रो किस्ता वितरण सहज हुने प्राधिकरणको अपेक्षा छ ।
पहिलो किस्ताबापत ५० हजार रुपैयाँ नगदै पाएको लामो समय बितिसक्दा पनि अधिकांशले निजी आवास निर्माण सुरु नगरेपछि प्राधिकरणले कार्यविधि नै अव्यवहारिक भएको भन्दै परिमार्जन गर्ने निर्णय गरेको हो ।
गत कात्तिकमा मात्र यो कार्यविधि बनाइएको थियो । निजी आवास पुनर्निर्माणका लागी दोस्रो किस्ताको रकम सम्बन्धित जिल्लामा पठाइए पनि कार्यविधिमा रहेका केही अव्यवहारिक प्रावधानका कारण पहिलो किस्ता लिइसकेका लाभग्राही थप अनुदान लिन नआएपछि प्राधिकरणले प्राविधिक निरीक्षण पुस्तिकामा रहेको कडा मापदण्डलाई सच्याएर व्यवहारिक बनाउने निर्णय गरेको प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत प्रा. डा. गोविन्दराज पोखरेलले जानकारी दिए । 
“प्राधिकरणका कार्यकारी सदस्य, सहरी विकास तथा भवन निर्माण विभागका इन्जिनियर, प्राविधिक क्षेत्रका विज्ञ र विभिन्न इन्जिनियरिङ क्याम्पसका प्रतिनिधिहरूसँगको परामर्शपछि भूकम्प प्रतिरोधी मापदण्ड प्रतिकुल नहुनेगरी प्राविधिक निरीक्षण कार्यविधिमा रहेका केही अव्यावहारिक प्रावधानलाई सच्याउने निर्णय भएको छ,” उनले भने ।
बिगतमा प्राधिकरणले बनाएका विभिन्न कार्यविधि र आवास निर्माणसम्बन्धी मापदण्ड व्यवहारिक नभएपछि प्रभावित जिल्लामा पुनर्निर्माणको काम सहज रुपमा अघि बढाउन स्थानीयलाई समस्या परेको गुनासो आइरहेको प्राधिकरणले जनाएको छ ।
प्राधिकरणका सहसचिव एवं प्रवक्ता यमलाल भुषालले कार्यविधि युरोपेली  जस्तै रहेका कारण दोस्रो किस्ताको रकम प्रदान गर्न कठिन भएकोले यसका अव्यवहारिक कुरा हटाउन लागिएको बताए । “युरोपियन स्ट्यान्डर्डको कार्यविधि रहेकोले पहिलो किस्ता पाउने भूकम्प प्रभावितले दोस्रो किस्ता लैजान सकेनन्, यसकारण कार्यविधि परिवर्तन गरेर खुकुलो बनाउन लागेका छौं” उनले भने । 
प्राधिकरणको कार्यकारी समिति बैठकले पुनर्निर्माण तथा पुर्नस्थापनासम्बन्धी गुनासो व्यवस्थापन कार्यविधि २०७३ संशोधन गरेको थियो । पछिल्लो निर्णयअनुसार कार्यकारी सदस्य डा. हरिराम पराजुली संयोजकत्वको मापदण्ड निर्धारण समितिले मापदण्ड नपु¥याएर बनेका घरलाई प्रवलीकरण (रेट्रोफिटिङ) गरी मापदण्ड पु¥याउन सक्ने विधि पारित गरिसकेको छ । पछिल्लो निर्णयले बिगतमा निर्माण सुरु भएपनि पूर्ण रुपमा मापदण्ड नपुगेका घरलाई सच्चाएर मापदण्ड अनुकुल बनाउन सकिने उल्लेख छ । 
पछिल्लो निर्णयअनुसार प्राविधिक निरीक्षण पुस्तिकामा रहेको व्यवस्थालाई तीन तहमा वर्गीकरण गरिनेछ । विज्ञहरूले कार्यविधिमा भूकम्प प्रभावित क्षेत्रको भौगोलिक अवस्था र भूकम्पपछिको बिद्यमान अवस्थालाई भन्दा पनि बाह्य रुपमा सैद्धान्तिक पक्षको बिश्लेषण गरि घर निर्माणसम्बन्धी मापदण्डलाई कठोर बनाइएको भन्दै तत्काल परिमार्जन गर्न सुझाव दिँदै आएका छन् ।
अहिलेसम्म निजी आवास निर्माणका लागी भूकम्प अति प्रभावित १४ जिल्लामा करिब ९८ प्रतिशतले अनुदानको पहिलो किस्ता लिइसकेपनि प्राविधिक निरीक्षण कार्यविधिमा रहेका केही प्रावधान अव्यवहारिक हुँदा दोस्रो किस्ताका लागी लाभग्राहीले प्रक्रिया अघि बढाउन सकेका छैनन् ।
पछिल्लो तथ्यांकअनुसार अहिलेसम्म भूकम्पबाट अति प्रभावित १४ जिल्लामा अनुदान सम्झौता सम्पन्न भएका लाभग्राहीमध्ये ५ लाख ३६ हजार ४ सय ९८ घरधुरीले पहिलो किस्ता, २ हजार १ सय ८८ घरधुरीले दोस्रो किस्ता र ४ सय २० घरधुरीले तेस्रो किस्ता लिइसकेका छन् । 
http://www.karobardaily.com/news/75084

Saturday, March 25, 2017

प्राधिकरणको आम्दानी ६ अर्ब बढ्यो

     भीम गौतम   + -



काठमाडौंः नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको आम्दानी पछिल्लो ६ महिनामा ६ खर्ब २ करोड ७२ लाख रुपैयाँले बढेको छ ।    आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ को पहिलो ६ महिनामै विद्युत् प्राधिकरणको आम्दानी यसरी बढेको हो ।
अघिल्लो वर्ष पुससम्मको आम्दानी १६ अर्ब १३ करोड १३ लाख रुपैयाँ रहेकोमा यस वर्षको पुसमा बढेर २२ अर्ब १५ करोड ८५ लाख रुपैयाँ पुगेको प्राधिकरण ग्राहक तथा वितरण निर्देशनालयले जनाएको छ । 
प्राधिकरणले गत वर्ष ३२ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ आम्दानी गरेको थियो । प्राधिकरणका प्रवक्ता प्रवल अधिकारीले यसवर्ष विद्युत् महशुलमा भएको वृद्धिका कारण आम्दानी बढेको जानकारी दिए ।
“घाटामा रहेको प्राधिकरणलाई नाफामा लैजानका लागि हामीले चुहावट नियन्त्रणलगायतका अभियान सञ्चलन गरेकाले पनि आम्दानी बढेको हो,” अधिकारीले भने । कुल ग्राहकमध्ये ८० प्रतिशतभन्दा बढी घरेलु ग्राहक रहेको प्राधिकरणमा  यो वर्गबाट गत वर्षको पुससम्ममा ७ अर्ब ६९ करोड रुपैयाँ आम्दानी भएको थियो ।
यस वर्ष भने पुससम्मको आम्दानी ९ अर्ब ८९ करोड रुपैयाँ पुगिसकेको छ । उद्योगधन्दाका ग्राहकबाट ४ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ आम्दानी हुने गरेकोमा बढेर यसवर्ष ७ अर्ब ५४ करोड पुगेको छ ।
व्यापारिक, गैरव्यापारिक, सडक, सिँचाइ, खानेपानी, यातायातलगायतका ग्राहकबाट समेत आम्दानी बढेको प्राधिकरणले जनाएको छ । प्रवक्ता अधिकारीले ग्राहक तथा वितरण निर्देशनालयमा रहेको चुहावट तीन प्रतिशत घटाउन सफल हुँदा यसबाट मात्र झण्डै डेढ अर्ब रुपैयाँ बराबर थप आम्दानी भएको जानकारी दिए । 
गतवर्ष ११ अर्ब रुपैयाँ घाटा बेहोरेको प्राधिकरणको हालसममको घाटा ३७ अर्ब रुपैयाँ पुगिसकेको छ । गत भदौमा भएको विद्युत् प्राधिकरणको वार्षिकोत्सवमा ऊर्जामन्त्री जनार्दन शर्माले घाटामा गएको प्राधिकरणलाई नाफामा लैजाने घोषणा गरेका थिए ।
गत साउनदेखि लागू हुने गरी विद्युत् महशुल निर्धारण आयोगले करिब २० प्रतिशत मूल्य बढाउन सहमति दिएपछि यसरी आम्दानी बढेको हो । विद्युत् महशुल वृद्धिपछि करिब १८ प्रतिशत आम्दानी बढ्ने अनुमान प्राधिकरणको भए पनि अहिले भने करिब १३ प्रतिशत मात्र बढेको हो ।
घाटामा गएको प्राधिकरणलाई नाफामा लैजान भन्दै प्राधिकरणले फेरि विद्युत् महशुल वृद्धिको प्रस्ताव गरिसकेको छ । गत माघमै विद्युत् प्राधिकरणले महशुल निर्धारण आयोगमा सर्वसाधारणवाहेक औद्योगिक ग्राहकलाई २० प्रतिशत र ठूला सामुदायिक विद्युतीकरणलाई महशुल वृद्धिको प्रस्ताव गरे पनि यसबारे हालसम्म निर्णय हुन सकेको छैन ।
विद्युत् प्राधिकरणको प्रणालीमा पछिल्लो समयमा भारतको उपस्थिती ४८ प्रतिशत पुगेको तथा ढल्केबर मुज्जफ्फरपुर अन्तरदेशीय प्रशारण लाइनबाहेकका नाकाबाट ल्याएको बिजुलीको भाउ महँगो भएको छ ।
जुरे पहिरो र भूकम्पको कारणले डलरमा विद्युत् खरिद सम्झौता (पीपीए) गरिएको भोटेकोसी जलविद्युत् सञ्चालन नहुँदा विद्युत् प्राधिकरणले केही राहत महसुस गरे पनि हालै निर्माण सम्पन्न भएको र डलरमा पीपीए गरिएको ५० मेगावाटको माथिल्लो मस्र्याङ्दी जलविद्युत् आयोजनाको कारणलाई बढी तिर्नुपर्ने अवस्था छ । सो आयोजनासँग प्रतियुनिट ७.५० रुपैयाँ बराबरको सम्झौता भएको छ । 
     http://www.karobardaily.com/news/75011

Thursday, March 23, 2017

अति कम विकसित देशमा दिगो उर्जा उपलब्धता चुनौतीपूर्ण’



उर्जा विकासमार्फत नेपालको स्तरोन्नतिः उर्जा मन्त्री
कारोबार संवाददाता
काठमाडौ,  ९ चैत्र ।
अति कम विकसित राष्ट्र (एलडीसी) हरुमा दिगो उर्जाको उपलब्धता सबैभन्दा चुनौतीपूर्ण रहेको बताउँदै यसतर्फ केन्द्रित हुनुपर्ने बताएका छन् ।
नेपाल सरकार, अल्पविकसित, भूपरिवेष्टित, विकासोन्मुख तथा विकासोन्मुख साना टापु राज्यका लागि संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय उच्च प्रतिनिधिको कार्यालय र राष्ट्रसङ्घीय विकास कार्यक्रम (युएनडिपी) ले बुधबार राजधानीमा आयोजना गरेको एसिया प्रशान्त क्षेत्रका अल्पविकसित मुलुकहरुका लागि ‘दिगो ऊर्जा’ विषयको क्षेत्रीय बैठकमा वक्ताहरुले यस्तो बताएका हुन् । एसिया प्रशान्त क्षेत्रका १३ अल्पविकसित देशका प्रतिनीधिका साथै दातृ तथा विकास साझेदार सहभागी बैठकमा उनीहरुले उर्जा पहुँच र दिगोपनतामा चुनौती रहेकोले यसका लागि सबै राष्ट्र केन्द्रित हुनुपर्ने बताए । सामाजिक र आर्थिक विकाससँगै अति कम विकसित राष्ट्रबाट विकसित राष्ट्र बनाउनका लागि उर्जाको विकास अनिवार्य भएको बताए ।
दुई दिने बैठकको शुभारम्भ कार्यक्रममा बोल्दै ऊर्जामन्त्री जनार्दन शर्माले उर्जा विकासमार्फत नेपालको स्तरोन्नति गर्न सकिने बताए । ‘ऊर्जा क्षेत्रको दिगो विकासबाट नै नेपाललाई मध्यम आय भएको विकासशील मुलुकका रुपमा स्तरोन्नति गर्न सकिन्छ ।’–उनले भने–‘सरकारले यही लक्ष्यका साथ आवश्यक नीति र योजना बनाएर अघि बढेको छ ।’
सरकारले आठ हजार मेगावाट बराबरको जलाशययुक्त परियोजनाहरु निर्माण गर्न लागेको जानकारी दिँदै सम्पन्न मुलुकहरु लगानीका लागि देशहरु खोज्दै हिडेकोमा नेपाल उनीहरुको लागि उपयुक्र्त हुने बताए । ऊर्जा क्षेत्रको विकासका लागि जनताको सहभागिता तथा स्वदेशी तथा विदेशी निजी क्षेत्रका लगानीकर्ताको लगानीलाई सरकारले स्वागत गर्ने उनको भनाई थियो ।
साना टापु राज्यका लागि संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय उच्च प्रतिनिधिको कार्यालयका प्रमुख एवं उप महासचिव ज्ञानचन्द्र आचार्यले दिगो विकासका लक्ष्य हासिलका लागि अति कम विकसित राष्ट्रहरुले हाल अपनाएको नीति तथा योजनालाई विश्लेषण गरेर अझ प्रभावकारी रुपमा अघि बढाउन बैठक आयोजना गरिएको जानकारी दिए ।  एसिया–प्रशान्त क्षेत्रका सरकारलाई नीतिसँगै उर्जा विकासका लागि आवश्यक आर्थिक, भौतिक र प्राविधिक सहयोग उपलब्ध र यी देशबीचको अनुभव आदानप्रदानका लागि आयोजित बैठकले उर्जाका निती र योजना अघि बढाउन थप सहज हुने बताए । ‘उर्जा क्षेत्रमा दीर्घकालीन लगानी आवश्यक भएकोले यसमा देखिएका चुनौतीहरुलाई न्यूनीकरण गर्नका लागि पनि बैठक केन्द्रित हुन्छ ।’–बुधबार आयोजित पत्रकार भेटघाटमा उनले भने ।
राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष मीनबहादुर श्रेष्ठले नेपालमा उर्जा उत्पादनको सम्भावना धेरै भएपनि उत्पादन कम भउको भन्दै उर्जामा ग्रामीण जनताको पहुँच र दिगो विकासमा केन्द्रित हुनुपर्ने बताए । भरपर्दो ऊर्जा तथा आर्थिक विकासका लागि नवीकरणीय ऊर्जासहित जलविद्युतमा योजना आयोग केन्द्रित रहेको उनको भनाई थियो ।
नेपालका लागि युरोपेली सङ्घका राजदूत रिन्चे टिरिङले उर्जा क्षेत्रमार्फत उद्यमशिलताको विकासका लागि प्रयास भईरहेको बताउँदै युरोपियन युनियनले उर्जा विकासमा सहयोग गरिरहेको बताए ।


ऊर्जा विकासमा नेपाल–चीन संयन्त्रविहिन

    भीम गौतम    0 + -

समाचार प्रतिनिधि तस्विर
काठमाडौः नेपाल र चीनबीच ऊर्जा क्षेत्रको विकास र सहकार्यका सम्बन्धमा निकै चर्चा भए पनि हालसम्म ऊर्जा विकासका लागि कुनै संयन्त्र भने स्थापना भएको छैन । दक्षिणी छिमेकी भारतबाट नेपालले मुलुकको कुल खपतमध्ये आधा विद्युत् आयात आयात गरिरहेको छ ।
यस्तै, भारतसँग ऊर्जा व्यापार सम्झौता (पीटीए) सम्पन्न  भएको छ । तर, निकै महत्वका साथ हेरिएको चीनसँग भने हालसम्म ऊर्जा विकास अघि बढाउन कुनै संयन्त्र नै स्थापना भएको छैन । नेपाल र चीनबीच द्विपक्षीय सम्बन्ध स्थापना भएको लामो समय बिते पनि ऊर्जा विकासका लागि सहकार्यको सम्भावना रहे पनि हालसम्म द्विपक्षीय संयन्त्र नहुँदा नियमित रुपमा छलफल नै हुने गरेको पाइँदैन । 
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको चीन भ्रमणका बेला भारतमा जस्तै द्विपक्षीय संयन्त्र निर्माणका लागि ऊर्जा मन्त्रालयले प्रयास अघि बढाएको छ । भारतसँग हाल सचिवस्तरीय र सहसचिवस्तरीय संयन्त्र छ । यसको आवश्यकताको आधारमा बारम्बार छलफल समेत हुने गरेको छ ।
ऊर्जा मन्त्रालयका प्रवक्ता दिनेश घिमिरेले चीनसँग ऊर्जा विकासका लागि संयन्त्र निर्माण भइनसकेको उल्लेख गर्दै यसका लागि प्रयास अघि बढाइएको बताए । “नेपाल र भारतको जस्तो ऊर्जा विकासका लागि औपचारिक रुपमा छलफल अघि बढाउने संयन्त्र नै छैन,” घिमिरे भन्छन्, “नयाँ संयन्त्र बनाउनका लागि प्रधानमन्त्रीको भ्रमणका लागि ऊर्जा मन्त्रालयले एजेण्डा तयार गरेर परराष्ट्र मन्त्रालयमा पठाएको छ ।”
मन्त्रालयका अनुसार नेपाल र चीन ऊर्जा विकास संयन्त्र स्थापनाका लागि समझदारीमा हस्ताक्षर गर्ने गरी परराष्ट्र मन्त्रालयमा ऊर्जाले प्रस्ताव गरेको छ । प्रधानमन्त्रीको भ्रमणको क्रममा समझदारी भएमा भने ऊर्जा क्षेत्रको विकासका लागि द्विपक्षीय संयन्त्र स्थापना हुनेछ ।
परराष्ट्र मन्त्रालयले भने प्रधानमन्त्रीको भ्रमणमा कुनै सम्झौता नहुने उल्लेख गरिसकेको छ । पछिल्लो समयमा चीनले नेपालको ऊर्जा क्षेत्रमा ठूला आयोजनाहरूमा लगानी प्रस्ताव गरिरहेपनि यसका लागि औपचारिक रुपमा द्विपक्षीय छलफल गर्ने संयन्त्र नहुँदा समस्या परेको छ । ७ सय ५० मेगावाटको पश्चित सेती लगायतका ठूला आयोजनामा लगानी गर्न चीन इच्छुक देखिएको छ ।
चिनियाँ कम्पनीले ५० मेगावाटको माथिल्लो मस्र्याङ्दी जलविद्युत् आयोजनामा लगानी समेत सम्पन्न गरिसकेको छ । नियमित रुपमा बैठक बस्ने संयन्त्र नहुँदा एक वर्षअघि भएका तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको चीन भ्रमणका क्रममा भएका ऊर्जासँग सम्बन्धित तीन सम्झौता कार्यान्वयनमा सुस्तता देखिएको छ ।
भ्रमणको क्रममा ४ सय केभीको रसुवागढी–केरुङ अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन निर्माण, १ सय ३२ केभीको काठमाडौको चक्रपथ क्षेत्रमा मनोपोल निर्माण तथा ४ सय ३४ मेगावाटको अरुण किमाथांका परियोजना निर्माणबारेको सम्झौता भएको थियो ।
सम्झौतापछि चिनियाँ प्राविधिक टोलीले रसुवागढी–केरुङ अन्तरदेशीय प्रसारणलाइनबारे अध्ययन गरिसकेको भएपनि प्रतिवेदन आउन बाँकी  छ । चीनको स्टेट ग्रीड कर्पोरेसनले प्राविधिक अध्ययन गरेर पूर्वसम्भाव्यता अध्ययनको प्रतिवेदन विद्युत्् प्राधिकरणले एक महिनाअघि ऊर्जा र परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत माग गरे पनि हालसम्म पाएको छैन ।
‘द्विपक्षीय संयन्त्र भएको भए अन्तरदेशीय लगायतका समझौता भएका परियोजनाबारेको प्रगति समीक्षा हुन्थ्यो, नभएपछि कार्यान्वयनको गति सुस्त छ,” प्राधिकरणका एक अधिकारीले भने, “संयन्त्र भएको भए त बैठकमा प्रगतिबारे छलफल गर्न आउँदासमेत यसबारे दुवै देशले चासो दिएर प्रक्रिया अघि बढाएर मात्र आउँथे ।”
http://www.karobardaily.com/news/74855

Wednesday, March 22, 2017

विद्युत् व्यापार निर्देशिका सम्झौताविपरीत

     भीम गौतम  0 + -

समाचार प्रतिनिधि तस्विर
काठमाडौं : ऊर्जा मन्त्रालयले भारतले ल्याएको अन्तरदेशीय विद्युत् व्यापार निर्देशिका नेपालसँग भएको सम्झौताविपरीत भएको ठहर गर्दै भारतलाई पत्र पठाएको छ । 
नेपाल र भारतबीच दुई वर्षअघि भएको विद्युत् व्यापार सम्झौता (पीटीए) विपरीत निर्देशिका आएको भन्दै मन्त्रालयले सोमबार परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत पत्र पठाएको हो । पीटीएमा नेपाल र भारतका सबै व्यापारी, उत्पादक र बिक्रीकर्तालाई बिनाभेदभाव विद्युत् आदानप्रदान गर्न दिइने उल्लेख थियो ।
ऊर्जा मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता दिनेश घिमिरेले भारत सरकारले ल्याएको निर्देशिका पीटीए सम्झौता अनुरुप नदेखिएको र परिमार्जनको आवश्यकता देखिएको बताए । “निर्देशिकाका कतिपय कुराहरू नेपालसँग भएको सम्झौता अनुरुप नदेखिएकाले यसमा परिमार्जन गर्नुपर्ने देखिएको छ,” उनले भने । 
गत १४ फेब्रुअरीमा नेपाल र भारतबीच भएको सचिवस्तरीय बैठकमा नेपालले निर्देशिकाबारे पुनरावलोकन गरेर औपचारिक धारणा बताउने उल्लेख गरेको थियो । ऊर्जा मन्त्रालयका सहसचिव दिनेश घिमिरेको संयोजकत्वमा विद्युत् विकास विभागका संदीप देव, मन्त्रालयका सागर गौतम तथा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका राजीव शर्मा, प्रबल अधिकारी र हितेन्द्रदेव शाक्य सदस्य रहेको समितिले निर्देशिका पीटीएको आत्माविपरीत भएको उल्लेख गरेको थियो ।
औपचारिक प्रतिक्रिया पठाउनका लागि गठित समितिको सो निष्कर्षसहितको प्रतिवेदनलाई परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत भारतको परराष्ट्र मन्त्रालय हुँदै सम्बन्धित मन्त्रालयमा पुनरावलोकनका लागि पठाइएको छ । 
गतमंसिर अन्तिम साता भारतले ल्याएको निर्देशिकामा नेपाललगायतका देशमा उत्पादित बिजुली भारतले आयात गर्न सरकार वा भारतीय सरकारी वा निजी कम्पनीको कम्तीमा ५१ प्रतिशत लगानी हुनुपर्ने उल्लेख छ ।
त्यसैगरी भारतमा बिजुली बेच्न इच्छुक देशका ‘लाइसेन्स होल्डर’ कम्पनीमा समेत भारतका विद्युत् व्यापार कम्पनीको कम्तीमा ५१ प्रतिशतसम्म स्वामित्व हुनुपर्ने व्यवस्था निर्देशिकामा उल्लेख छ । 
सरकारले जलविद्युत् क्षेत्रमा बढी भन्दा बढी वैदेशिक लगानी भित्र्याउने योजना राखे पनि नयाँ निर्देशिकाले ठूलो जोखिम देखाएको छ । भारतले यही निर्देशिकाका आधारमा नियमनको व्यवस्था गर्ने भएकाले यसलाई सच्चाउन कूटनीतिक पहल गर्न आवश्यक छ । 
http://www.karobardaily.com/news/74796

भूकम्पप्रतिरोधी घरको नयाँ डिजाइन तयार

     कारोबार संवाददाता    0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडांैः राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले भूकम्प प्रभावितका लागि ६ वटा भूकम्पप्रतिरोधी घरको नयाँ डिजाइन तयार गरेको छ । यसअघि सरकारले तयार गरेको १७ वटा डिजाइनका घर सबै प्रभावित क्षेत्रका लागि महंगो भएको भन्दै आलोचना भइरहेको बेला नयाँ डिजाइनका घर तयार गरिएको हो ।
भूकम्प प्रभावित जिल्लाको ग्रामीण भेगलाई लक्षित गरी प्राधिकरणले किफायती लागतमा बन्ने घरको नमुना डिजाइन गरिएको प्राधिकरणले जनाएको छ । तयार गरेको नयाँ डिजाइनलाई मंगलबार प्रमुख कार्यकारी अधिकृत प्रा.डा.गोविन्दराज पोखरेलको संयोजकत्वमा बसेको प्राधिकरण कार्यकारी समितिको बैठकले स्वीकृति दिने निर्णय गरेको छ ।
प्राधिकरणका अनुसार, सोसाइटी अफ नेपलिज आर्किटेक्चर (सोना) ले ५ वटा र जापानी अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग नियोग (जाइका)ले एउटा घरको डिजाइन बनाउन सहयोग गरेका थिए । सो डिजाइनअनुसार, दुई लाख ९२ हजार रुपैयाँ लागतमा दुई कोठे भवन निर्माण गर्न सकिनेछ  । 
प्राधिकरण कार्यकारी समितिका सदस्य डा. हरिराम पराजुली संयोजकत्वको मापदण्ड निर्धारण समितिले प्रमाणीकरण गरेपछि नयाँ डिजाइनअनुसार ढुंगाको जोडाइ र माटोको गारोका एक तल्ले घर र ढुंगाको गारोमा माटोको जोडाइ तथा सिमेन्टको समेत जोडाइमा भूकम्पप्रतिरोधी घर बनाउन सकिनेछ ।
 यसैबीच प्राधिकरण कार्यकारी समितिको बैठकले जोखिमयुक्त बस्तीमा रहेकालाई स्थानान्तरण गर्न आवश्यक जग्गा÷घडेरीको व्यवस्थापन गर्नेबारे गृहकार्य गर्न प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई निर्देशन दिने निर्णय गरेको छ ।
प्राधिकरणले यसअघि जोखिमयुक्त बस्तीबाट अन्यत्र बसाइँ सर्न चाहने प्रभावितलाई जग्गा किन्ने प्रयोजनका लागि दुई लाख रुपैयाँ अनुदान उपलब्ध गराउनेबारे निर्णय गर्न प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयमा सिफारिस गरेको थियो । 
यस्तै बैठकले काठमाडौं उपत्यकाका पुरातात्विक सम्पदा पुनर्निर्माणमा स्थानीय समुदायको चासोलाई सम्बोधन गर्ने गरी प्रक्रिया अघि बढाउन सम्पदा पुनर्निर्माण उपसमितिलाई निर्देशन दिएको छ । 
http://www.karobardaily.com/news/74797
 

चीनसँगका ऊर्जा सम्झौता कार्यान्वयन सुस्त

    भीम गौतम    0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौः नेपाल र चीनबीच एक वर्षअघि भएका तीन ऊर्जा सम्झौता कार्यान्वयन भने निकै सुस्त देखिएका छन् । तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको चीन भ्रमणका क्रममा भएका यी सम्झौता कार्यान्वयनमा दुवै पक्षले चासो नदेखाएको अधिकारीहरूले बताएका छन् । 
आउँदो साता चीन भ्रमणमा जान लागेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले पुरानै सम्झौताको कार्यान्वयनलाई एजेण्डा बनाए पनि ऊर्जासम्बन्धी सम्झौता कार्यान्वयनको अवस्था निरासाजनक देखिएको हो ।
चीनसँगको सम्झौतामा ४ सय केभीको रसुवागढी–केरुङ अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन निर्माण, १ सय ३२ केभीको काठमाडौको चक्रपथ क्षेत्रमा मनोपोल निर्माण तथा ४ सय ३४ मेगावाटको अरुण किमाथांका परियोजना निर्माणबारेको सम्झौता भएको थियो ।
दुई देशबीच भएको सम्झौता तत्काल अघि बढ्नुपर्ने एक वर्ष बित्दा पनि अघि बढ्न सकेका छैनन् । “एक वर्षअघि भएका तीनवटै सम्झौता कार्यान्वयनको अवस्था सन्तोषजनक छैन,” ऊर्जा मन्त्रालयका एक अधिकारीले भने । तर मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता दिनेश घिमिरे भने रसुवागढी–केरुङ अन्तरदेशीय प्रसारणलाइनबारे चिनियाँ प्राविधिक टोली आएर अध्ययन गरिसकेको र प्रतिवेदन आउन बाँकी रहेको बताउँछन् ।
‘चिनियाँ टोली आएर प्राविधिक अध्ययन गरी फर्किएको छ, प्रतिवेदन आएपछि अघि बढ्नेछ,” उनले भने । प्रवक्ता घिमिरेका अनुसार मनोपोल र किमाथांका अरुण परियोजनाको काम पनि अघि बढेको छ । 
गतवर्ष तत्कालीन प्रधानमन्त्री ओलीले रसुवागढी–केरुङ अन्तरदेशीय प्रसारणलाइनको सम्झौता गरे पनि चालू वर्षमा कुनै बजेट नराखेपछि थप अधययन हुन नसकेको प्राधिकरणले जनाएको छ ।  
प्राधिकरणका अनुसार रसुवागढीदेखि केरुङसम्म करिब २० किलोमिटर प्रसारणलाइन निर्माण गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । रसुवागढीदेखि नेपालतर्फ गल्छी वा भरतपुर कहाँसम्म बनाउने भन्ने टुंगो लागिसकेको छैन । प्रवक्ता घिमिरे भने नेपालले भरतपुरसम्म निर्माण गर्ने प्रस्ताव गरेको बताउँछन् ।
करिब ३ अर्ब २० करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको ४ सय केभीको डबल सर्किट प्रसारणलाइनको अध्ययनका लागि सरकारले बजेट नछुट्याए पनि आगामी वर्षका लागि एक करोड रुपैयाँ प्रस्ताव गरिएको छ ।
सम्झौता गरेर फर्केपछि अघि बढाउन सरकारले चासो नदिए पनि चीन सरकारले भने स्टेट ग्रीड कर्पोरेसनलाई पूर्वसम्भाव्यता अध्ययनका लागि जिम्मेवारी दिएको थियो । कर्पोरेसनले गरेको पूर्वसम्भाव्यता अध्ययनको प्रतिवेदन विद्युत् प्राधिकरणले एक महिनाअघि ऊर्जा र परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत माग गरे पनिहालसम्म पाएको छैन । 
हाललाई नेपालतर्फ अन्तरदेशीय प्रसारणलाइनबारे डेस्क अध्ययनका लागि २७ लाख बजेट चालू वर्षमै छुट्याउनका लागि नेपाल विद्युत् प्राधिकरण कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङकहाँ फाइल पुगे पनि निर्णय हुन सकेको छैन ।
बजेट अभावमा हालसम्म नेपालले यसबारे विस्तृत अध्ययन अघि बढाउन सकेको छैन । त्यसैगरी गत वर्ष सम्झौता भएका मनोरेल र किमाथांका अरुण जलविद्युत् आयोजनाबारे समेत अध्ययन अघि बढे पनि कसरी निर्माण अघि बढाउने भन्ने टुंगो लागेको छैन ।
“चीनसँग ऊर्जा क्षेत्रमा सरकार–सरकार सहकार्य अघि बढ्न लागे पनि तीनवनै आयोजनाको मोडालिटी (प्रारुप)बारे टुंगो लागिसकेको छैन,” प्राधिकरणका एक अधिकारीले भने, “भएको सम्झौता कार्यान्वयनका अवस्था सुस्त नै छ, सन्तोषजनक छैन ।” 
http://www.karobardaily.com/news/74781

Monday, March 20, 2017

भारतको विद्युत् महँगो हुँदै

     भीम गौतम    0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौः भारतीय पक्षले बैठक बस्न बेवास्ता गर्दा भारतबाट आयातित विद्युत् अझ महँगो हुने भएको छ ।     नेपाल–भारत विद्युत् आदानप्रदान समिति (पावर एक्सचेन्ज कमिटी)को बैठक भारतीय पक्षको बेवास्ताको कारण नबस्दा चैत १९ (अप्रिल एक)देखि विद्युत् अझै महँगो हुने भएको हो ।
पुस पहिलो साता दुई देशबीचको विद्युत् आदानप्रदान समितिले अर्को बैठकबाट तय हुने गरी तत्कालका लागि  अप्रिलदेखि स्वत ५.५ प्रतिशत वृद्धि गर्ने निर्णय भएको थियो । तर, त्यसपछि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले पटकपटक प्रयास गर्दा पनि बैठक बस्न सकेको सकेको छैन । अब टनकपुर र ढल्केबर–मुज्जफ्रपुर अन्तरदेशीय प्रशारण लाइनबाहेक अन्य १२ नाकाबाट ल्याएको विद्युत्को भाउ स्वतः बढ्ने छ ।
करिब तीन महिनाअघि प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङ र भारतको केन्द्रीय विद्युत् प्राधिकरणका प्रतिनीधिसँगको छलफलमा फागुनमा विद्युत् आदानप्रदान समितिको बैठक बस्ने गरी तय भएको थियो । तर, भारतीय पक्षले यसलाई बेवास्ता गर्दै बैठक बस्न मानेको छैन ।
नेपाल र भारतबीच हुने सचिव र सहसचिवस्तरीय बैठक सुरु हुनुभन्दा एक दिनअघि एक्सचेन्ज कमिटीको बैठक बस्ने तय भए पनि समय अपुग भन्दै बैठक नबसेपछि स्वतः वृद्धि हुने अवस्था रहेको प्राधिकरणका एक उच्च अधिकारीले जानकारी दिए । उनका अनुसार पटकपटक नेपालले प्रयास गर्दा पनि भारतले यसलाई बेवास्ता गर्दै आएको छ । 
चैत १९ आउन अब १० दिन मात्र बाँकी रहेको र तत्काल वैठकको सम्भावना नरहेकोले भारतबाट आयातित विद्युत् स्वतः महँगो हुने अवस्था रहेको प्राधिकरणले जनाएको छ । प्राधिकरण प्रवक्ता प्रवल अधिकारीले अप्रिलअघि नै एक्सचेन्ज कमिटीको बैठक बसेर स्वतः वृद्धि हुने निर्णयबारे पुनर्विचार नगरे ५.५ प्रतिशत  भारतबाट ल्याउने विद्युत्को भाऊ बढ्ने जानकारी दिए ।
“विद्युत् प्राधिकरणले पटक पटक बैटठकका लागि प्रयास त गरिरहेको छ तर छिट्टै बस्न नसके स्वतः बढ्ने अवस्था छ,” उनले भने । सन् २०११ अघि प्रत्येक बर्ष ८ प्रतिशत स्वतः वृद्धि हुने गरेकोमा ५.५ प्रतिशतमा झारिएको थियो ।
त्यसपछि प्रत्येक बर्ष बैठक बस्नुपर्ने भए पनि हालसम्म बसेको छैन भने बैठक नबस्दा ५ पटक स्वतः भाउ बढिसकेको छ । टनकपुर र ढल्केबर–मुज्जफ्रपुरबाहेक ११ केभीमार्फत ४, ३३ केभीमार्फत ६ र १३२ केभीमार्फत २ नाकाबाट नेपालले विद्युत् आयात गरिरहेको छ ।
हाल ११ केभी प्रशारण लाइनमार्फत भारतीय रुपैयाँ प्रतियुनिट ६.५४ अर्थात १०.४६ पैसा नेपाली, ३३ केभीमार्फत ६.०८ अर्थात ९.७२ पैसा तथा १३२ केभीमार्फत ५.६२ अर्थात ८.९९ नेपाली रुपैयाँमा विद्युत् आयात भइरहेको छ । हाल नेपालले भारतबाट ३ सय ९० मेगावाट विद्युत् आयात गरिरहेको छ भने ढल्केबर–मुज्जफ्रपुरबाट १ सय ४५ र टनकपुरबाट करिब ३० मेगावाट विद्युत् आयात गरिरहेको छ । 
http://www.karobardaily.com/news/74713
 

प्रधानमन्त्री र ऊर्जामन्त्रीकै निर्णय बाझियो

     भीम गौतम    0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौः तामाकोसी तेस्रो जलविद्युत् आयोजना निर्माणबारे प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल र ऊर्जामन्त्री जनार्दन शर्माले फरकफरक निर्णय गरेका छन् ।
हाल लगानी बोर्डको मातहतमा रहेको आयोजनालाई निजी क्षेत्रमार्फत अघि बढाउने गरी प्रधानमन्त्री दाहालको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले निर्णय गरे पनिज ऊर्जामन्त्री शर्माले भने मन्त्रालयले गठन गरेको विद्युत् उत्पादन कम्पनीमार्फत अघि बढाउने निर्णय गरेका छन् ।
सन् २००७ मा सर्भेक्षण अनुमतिपत्र पाएका नर्वेली कम्पनी स्ट्याटक्राफ्टले बिजुली बजारको सुनिश्चित नभएपछि १५ महिना अघि तामाकोसी जलविद्युत् आयोजनाबाट हात झिकेको थियो । 
६ सय ५० मेगावाटको यो आयोजना लगानी बोर्डले ठूला लगानीकर्तामार्फत निर्माण गर्ने गरी खाका (मोडालिटी) तयार पारेर सुझावका लागि ऊर्जा मन्त्रालयमा पठाएको छ । बोर्डका सहसचिव एवं प्रवक्ता मधु भेटुवालले लगानी बोर्डले तामाकोसी तेस्रोको निर्माण तथा सञ्चालनका लागि खाका तयार गरेर निर्णयअनुसार ऊर्जा मन्त्रालयसँग पत्र पठाइएको जानकारी दिए ।
“मोडालिटी तयार गरेर ऊर्जा मन्त्रालयलाई पठाएका छांै, त्यहाँबाट आएपछि यसलाई अन्तिम रूप दिन्छौं,” उनले भने । बोर्डका अनुसार चीनका तीन कम्पनी र जापानको एउटा कम्पनीले तामाकोसीतेस्रो निर्माणका लागि इच्छा प्रकट गर्दै बोर्डमा प्रस्ताव समेत गरिसकेका छन् तर बोर्डले यसबारे कुनै निर्णय गरिसकेको छैन । 
पुस २४ मा प्रधानमन्त्री अध्यक्ष रहेको बोर्डले ऊर्जा मन्त्रालय र बोर्डको कार्यालयले संयुक्त रूपमा गृहकार्य गरी आयोजना विकास निर्माण एवं सञ्चालनको खाका (मोडालिटी) लाई अन्तिम रूप दिने बताएको थियो ।
निर्णय भएलगत्तै बोर्डले ऊर्जा मन्त्रालयलाई पत्र लेखेको थियो तर पत्रबारे अहिलेसम्म मन्त्रालयले उत्तर दिएको छैन । लगानी बोर्डको निर्णयबारे जानकार ऊर्जा मन्त्रालयले पनि विद्युत् उत्पादन कम्पनीमार्फत तामाकोसी तेस्रो निर्माण गर्ने निर्णय गरेको छ ।
ऊर्जा मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता दिनेश घिमिरेले विद्युत् उत्पादन कम्पनीमार्फत अघि बढाउने गरी ऊर्जा मन्त्रिस्तरीय निर्णय भएको जानकारी दिए । “विद्युत् उत्पादन कम्पनीमार्फत अघि बढाउने गरी ऊर्जामन्त्रीस्तरीय निर्णय भएको छ,” उनले भने, “सरकारले बनाउने भनेपछि ५ सय मेगावाटभन्दा माथिका आयोजनामा लगानी बोर्डसँग समन्वय गरिरहनुपर्ने आवश्यकता छैन ।”
प्रधानमन्त्री र उनकै मन्त्रिपरिषद्का सदस्यले फरकफरक निर्णय गरेपछि तामाकोसी तेस्रो निर्माणबारे अन्योल बढेको छ । प्रधानमन्त्री अध्यक्ष रहेको बोर्डले निजी क्षेत्रको सहभागितामा स्वदेशी तथा विदेशी लगानीकर्ताले बनाउने निर्णय गरेपनि ऊर्जा मन्त्रालयले भने स्वदेशी विद्युत् उत्पादन कम्पनीले बनाउने पक्षमा छ । 
http://www.karobardaily.com/news/74646
 

Saturday, March 18, 2017

विद्युत् नियमन आयोग विधेयक मन्त्रिपरिषद्धारा पारित

    भीम गौतम   0 + -

तस्विर : कारोबार
काठमाडौ : मुलुकको जलविद्युत् क्षेत्रको विकासका लागि महत्वपूर्ण मानिएको विद्युत् नियमन आयोगसम्बन्धी विधेयक मन्त्रिपरिषद्को विधेयक समितिले पारित गरेको छ ।
विद्युत् उत्पादन, प्रसारण, वितरण, निकासी, पैठारी वा व्यापारलाई सरल, नियमित, व्यवस्थित तथा पारदर्शी बनाइ विद्युत्को माग र आपूर्तिमा सन्तुलन कायम गर्न महत्वपूर्ण मानिएको नियमन विधेयक बिहीबार समितिले पारित गरेको हो ।
हालै ऊर्जा मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषद्मा पेश गरेकोमा यसलाई विधेयक समितिमा पठाइएको थियो । १५ वर्षअघि जलविद्युत् विकास नीति आएसँगै नियमन आयोग स्थापनाको तयारी अघि बढेकोमा २०६५ मा संसदमा पुगेर फर्केको सो आयोगसम्बन्धी विधेयक ८ वर्षपछि अब फेरि संसद पुग्ने भएको छ ।
कानुनमन्त्री एवं विधेयक समितिका संयोजक अजयशंकर नायकले समितिबाट नियमन आयोगसम्बन्धी विधेयक पारित भएको र अब संसद जाने बताए । “विद्युत् क्षेत्रलाई व्यवस्थित रुपमा अघि बढाउनका लागि बनाउन लागिएको नियमन आयोग विधेयक पारित भएको छ, यो अब संसद जान्छ, संसदबाट सम्बन्धित समितिमा  गएर त्यहाँबाट फेरि संसद पुगेर पारित भएपछि कार्यान्वयनमा आउनेछ,” उनले भने ।
हाल विद्युत् क्षेत्रको नियमन ऊर्जा मन्त्रालयबाट आफ्नै स्वार्थको आधारमा हुँदै गएकोमा स्वायत्त निकायको रुपमा नियमन आयोग बनेपछि धेरै सहज हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था (इप्पान) नेपालका अध्यक्ष शैलेन्द्र गुरागार्इं नियमन आयोग स्थापनाले जलविद्युत् क्षेत्रमा धेरै नीतिगत स्पष्टता हुनसक्ने बताउँछन् ।
नियमन आयोग आएमा जलविद्युत् अनुमतिपत्रमा सहज हुन्छ, विद्युत् खरिद सम्झौता (पीपीए)मा एकरूपता, बेसिनवाइज् जलविद्युत् र प्रसारणलाइन निर्माणमा प्राथमिकता हुन सक्छ,” उनले भने, “नियमन आयोगको कारण हुने नीतिगत स्पष्टताले अन्तरमन्त्रालय समन्वयमा देखिएको समस्या पनि समाधान हुन सक्छ ।”
मन्त्रिपरिषद्बाट पारित विधेयकमा जलविद्युत् क्षेत्रलाई नियमनका लागि उपभोक्ताको हक र हित संरक्षणसमेतलाई मध्यनजर गरेर नेपालको जलविद्युत् क्षेत्रलाई व्यवस्थित, प्रतिस्पर्धी, विश्वसनीय बनाउन नियमनकारी निकाय गठन गर्ने उल्लेख छ ।
उच्चस्तरीय र अधिकारसम्पन्न सो आयोगमा अध्यक्ष तथा एक महिलासहित चार सदस्य रहने व्यवस्था गरिएको छ । अध्यक्ष र सदस्यको पदावधि पाँच वर्षको राखिएको सो आयोगलाई विशेष गरी प्राविधिक व्यवस्थापन गर्ने, महसुल निर्धारण गर्ने, विद्युत् बजारमा प्रतिष्पर्धा कायम गर्ने तथा उपभोक्ताको हित संरक्षण गर्ने अधिकार तोकिएको छ ।
यस्तै, संगठनात्मक क्षमता अभिवृद्धि गर्ने, नीतिगत सुझाव दिने तथा सिफारिस गर्ने, जाँजबुझ तथा निरीक्षण गर्ने, बिबाद समाधान गर्ने, निर्देशन नमान्नेलाई जरिवाना गर्नसक्ने, सेवा शुल्क लिनसक्ने, सार्वजनिक सुनवाई गर्नुपर्ने लगायतका काम, कर्तव्य र अधिकार तोकिएको छ ।
विधेयकमा उल्लेखित व्यवस्था अनुसार आयोगले विद्युत् उत्पादन, प्रसारण, वितरण वा व्यापार नियमन गर्न विद्युत् सेवासम्बन्धी ग्रिडसंहिता र वितरणसंहिता बनाइ कार्यान्वयन तथा अनुगमन गर्ने, यसको सञ्चालन तथा मर्मत सम्भारको स्तर तथा कार्यविधि निर्धारण गरी कार्यान्वयन गर्ने व्यवस्था गरिएको छ । आयोग बनेपछि हाल रहेको विद्युत् महशुल निर्धारण आयोग खारेज भइ सोको कार्य समेत आयोगले गर्नेछ । 
http://www.karobardaily.com/news/74483