खिम्ती–ढल्केबर प्रसारण लाइन प्राधिकरणले विश्व बैंकको प्रतिवेदन नकुर्ने

भीम गौतम / राजधानी
काठमाडौं, १३ फागुन

नेपालकै पहिलो २२० केभीको खिम्ती–ढल्केवर प्रसारण लाइन अघि बढाउनका लागि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले विश्व बैंकको प्रतिवेदन नकुर्ने भएको छ । स्थानीयवासीले विश्व बैंकमा गरेको उजुरी र उजुरीबारे बैंकले गत डिसेम्बरसम्ममा प्रतिवेदन दिइसक्नुपर्नेमा हालसम्म नदिएपछि प्राधिकरणले प्रतिवेदन नकुरी आयोजनाको काम अघि बढाउन लागेको हो । विद्युत् आवातजावतका लागि नेपालको महŒवपूर्ण प्रसारण लाइन मानिएको सो आयोजना स्थानीय अवरोधको कारण ६ वर्षअघि नै सम्पन्न हुनुपर्ने भए पनि बन्न सकेको छैन ।

बुधबार प्राधिकरणले आयोजना अघि बढाउनका लागि जिल्ला प्रशासन कार्यालय सिन्धुलीका साथै गृह मन्त्रालयलाई आवश्यक सुरक्षा प्रबन्ध मिलाउनका लागि पत्र पठाएको छ । ‘दुई साताभित्र आयोजनाको काम अघि बढाउन लागेका छांै, यसका लागि सिन्धुली प्रशासन र गृह मन्त्रालयलाई समेत पत्र पठाएका छौं,’ उनले भने, ‘नेपालको विद्युत् प्रणाली धान्नका लागि प्रसारण लाइन बनाउनुपर्ने अनिवार्य भइसकेकाले अघि बढाउन लागेका हांै ।’

प्रसारण लाइन आयोजनाका अनुसार, २०६८ सालपछि आयोजना निर्माण कार्यमा ५० पटक भन्दा बढी स्थानीयवासीले अवरोध गरिसकेका छन् । प्राधिकरणले सुरक्षाकर्मी परिचालन गरेर भए पनि प्रसारण लाइन बनाउने निर्णय गरेपछि स्थानीयवासीले जर्बरजस्ती बनाउनु खोज्नु अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन (आईएलओ) को मूल्य, मान्यताविपरीत भएको भन्दै विश्व बैंकको केन्द्रीय कार्यालयमा उजुरी गरेका थिए । सो उजुरीअनुसार दुई पटक विश्व बैंकको टोली नेपाल आएर यसबारे अध्ययन गरिसकेको छ ।

प्राधिकरणले टावरमुनिको भागको क्षतिपूर्ति मात्र दिन मिल्ने व्यवस्था भए पनि अवरोध गरेको क्षेत्रमा सडक विभागमार्फत सबै जग्गा अधिग्रहण गरी सोबापतको रकम लिनका लागि जिल्ला प्रशासन कार्यालय सिन्धुलीले सार्वजनिक सूचना जारी गरिसकेको छ । १५९ कित्ता जग्गामध्ये अधिकांशले सोबापतको रकम बुझिसकेका छन् । तर, केही स्थानीयवासीले विश्व बैंकमा उजुरी गर्नुका साथै बारम्बार विरोध गरेपछि आयोजना अघि बढ्न नसकेको प्राधिकरणले जनाएको छ ।

लोडसेडिङ घटाउनका लागि मुख्य प्रसारण लाइनमध्येको एक खिम्ती–ढल्केबर आयोजना नबन्दा प्राधिकरणले मात्र बर्सेनि १ अर्ब रुपैयाँ घाटा बेहोर्नुपरेको छ भने सर्वसाधारणले दैनिक आधा घन्टा बढी लोडसेडिङ खेप्नुपरेको छ । खिम्ती–ढल्केबर प्रसारण लाइन नबनेका कारण अहिले यस Ôेत्रमा उत्पादित विद्युत् काठमाडांै, चितवन हु“दै करिब २ सय ५० किलोमिटर पार गरी लैजानुपर्ने अवस्था छ । तर, यो प्रसारण लाइन बनेपछि ७५ किलोमिटरमै ढल्केबर पु¥याउन सकिने प्राधिकरणले जनाएको छ । यही कारण अहिले दैनिक १० मेगावाट विद्युत् चुहावट भएको छ भने वर्षामा सिप्रिङखोला जलविद्युत् आयोजना लगायतमार्फत उत्पादित विद्युत् खेर जाने गरेको छ । प्रसारण लाइन नबनेमा निर्माणधीन ४५६ मेगावाटको माथिल्लो तामाकोसीका साथै दोलखा, रामेछापलगायतका क्षेत्रमा उत्पादन हुने बिजुली आवातजावत नभई खेर जाने प्राधिकरणले जनाएको छ ।

प्रशारण लाइन बनेमा भने सिन्धुपाल्चोक, दोलखा र रामेछापलगायतका Ôेत्रमा जलविद्युत् आयोजनामार्फत १ हजार मेगावाट विद्युत् सजिलै ओहोरदोहोर हुनेछ । प्राधिकरणका अनुसार प्रसारण लाइन आयोजनाको ९५ प्रतिशत काम पूरा भइसकेको छ भने सिन्धुली नगरपालिकाभित्र ६ र खुर्कोटमा एउटा टावर निर्माण गर्न बा“की छ । करिब १२ किलोमिटर मात्र तार तान्न बा“की छ ।

http://rajdhani.com.np/article/0950672001424879008