काठमाडौं, ३ मंसिर
संविधानसभाको दोस्रो निर्वाचन आज (मंगलबार) मुलुकभर एकै पटक सुरु हुँदै छ । संविधानसभाको पहिलो निर्वाचन २८ चैत २०६४ मा सम्पन्न भएको थियो । निर्वाचन आयोगको पूर्वनिर्धारित कार्यक्रमबमोजिम मंगलबार बिहान ७ बजेदेखि बेलुका ५ बजेसम्म मतदान हुनेछ । १८ वर्ष पुगेका र मतदाता नामावलीमा नाम दर्ता गराएका मुलुकभरका १ करोड २१ लाख ४७ हजार ८ सय ६५ जनाले मताधिकार प्रयोग गर्ने निर्वाचन आयोगले जनाएको छ ।
संविधानसभाको दोस्रो निर्वाचन आज (मंगलबार) मुलुकभर एकै पटक सुरु हुँदै छ । संविधानसभाको पहिलो निर्वाचन २८ चैत २०६४ मा सम्पन्न भएको थियो । निर्वाचन आयोगको पूर्वनिर्धारित कार्यक्रमबमोजिम मंगलबार बिहान ७ बजेदेखि बेलुका ५ बजेसम्म मतदान हुनेछ । १८ वर्ष पुगेका र मतदाता नामावलीमा नाम दर्ता गराएका मुलुकभरका १ करोड २१ लाख ४७ हजार ८ सय ६५ जनाले मताधिकार प्रयोग गर्ने निर्वाचन आयोगले जनाएको छ ।
मतदान सकिएपछि नेपाली सेनासमेतको सुरक्षा घेरामा निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा मतपेटिका पु¥याइनेछ । निर्वाचनमा प्रत्यक्षतर्फ हल्का नीलो रङको र समानुपातिकतर्फ हल्का रातो रङको मतपत्र हुने अयोगले जनाएको छ । प्रत्यक्षतर्फ २ सय ४० र समानुपातिकतर्फ ३ सय ३५ सिटका लागि मतदान हुँदै छ । प्रत्यक्षतर्फ व्यक्तिलाई र समानुपातिकतर्फ पार्टीलाई मतदान गरिनेछ । प्रत्यक्षतर्फ २ सय ४० निर्वाचन क्षेत्रमा २ सय ४१ प्रकारका मतपत्र छन् ।
२ सय ४० निर्वाचन क्षेत्रमध्ये सबैभन्दा बढी क्षेत्र र मतदाता काठमाडौंमा छन् । १० ओटा क्षेत्रमा ५ लाख ३२ हजार १ सय १० मतदाता छन् भने सबैभन्दा कम मनाङ–१ मा ४ हजार ७ सय ९५ मतदाता छन् । क्षेत्रगत रूपमा सबैभन्दा बढी भक्तपुर क्षेत्र–२ मा ८२ हजार २ सय १८ मतदाता छन् । मतदानको एक सातापछि प्रत्यक्षको र तीन सातापछि समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीको मतपरिणाम घोषणा हुने निर्वाचन आयोगले जनाएको छ ।
निर्वाचनमा मुलुकभर १८ हजार ४ सय ५७ मतदान केन्द्र छन् भने १० हजार १३ मतदानस्थल छन् । ती मतदान केन्द्रमा अधिकृतदेखि सहायक स्तरसम्मका कुल २ लाख १४ हजार ८ सय २ जना कर्मचारी परिचालन भएका छन् । निर्वाचन सुरक्षाका लागि प्रहरी, सेना, सशस्त्र प्रहरी, राष्ट्रिय अनुसन्धान विभाग र म्यादी प्रहरी गरी मुलुकभर १ लाख ९१ हजार ९ सय ४४ सुरक्षाकर्मी परिचालन गरिएको आयोगले जनाएको छ ।
निर्वाचनलाई स्वतन्त्र, निष्पक्ष र विश्वसनीय ढंगले सम्पन्न गर्न आयोगले पर्यवेक्षण नीति, तालिम नीति, सञ्चार नीति, मतदाता शिक्षा नीति, लैंगिक तथा समावेशी नीति स्वीकृत गरी जारी गरेको छ । प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणालीमा ६ हजार ३ सय ५३ र समानुपातिकतर्फ १ सय २२ दलबाट १० हजार ७ सय ९ जना उम्मेदवार चुनावी मैदानमा छन् । प्रत्यक्षतर्फ १ सय २१ र समानुपातिकतर्फ १ सय २२ दल छन् । निर्वाचन आयोगले १ करोड ४९ लाख ५२ हजार मतपत्र र समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीतर्पm पनि सोही संख्यामा मतपत्र छापेको छ ।
निर्वाचनलाई बढी विश्वसनीय र भरपर्दो बनाउनका लागि मतदाता परिचयपत्र पनि वितरण गरिएको छ । निर्वाचन सुरक्षाका लागि नेपाल सरकारले तर्जुमा गरेको एकीकृत सुरक्षा योजनाअनुसार सम्पूर्ण सुरक्षाकर्मी परिचालन गरिएको छ । एउटा मतदान केन्द्रमा कम्तीमा सातजना सुरक्षाकर्मी परिचालित छन् कमतदानस्थलको सुरक्षाका लागि पहिलो घेरामा नेपाल प्रहरी, दोस्रो घेरामा सशस्त्र प्रहरी बल र तेस्रो घेरामा नेपाली सेनाले सुरक्षा दिने व्यवस्था मिलाइएको निर्वाचन आयुक्त दोलखबहादुर गुरुङले बताए । निर्वाचनलाई स्वच्छ, निष्पक्ष, स्वतन्त्र धाँधलीरहित बनाउन निर्वाचन आयोगले बृहत् एवं सूक्ष्म अनुगमनका लागि अधिकारीहरूसमेत खटाएको छ ।
देशका ७५ जिल्लाका २ सय ४० निर्वाचन क्षेत्रका लागि ५६ क्लस्टरमा नेपाल सरकारका सचिव र सहसचिवस्तरका कर्मचारीलाई अनुगमनका लागि खटाइएको आयोगले जनाएको छ । उनीहरूलाई निर्वाचन प्रक्रियामा अवरोध आए तत्काल निर्णय लिन सक्नेसम्मको अधिकार प्रत्यायोजन गरिएको आयोगले जनाएको छ । निर्वाचन पर्यवेक्षणका लागि ५४ राष्ट्रिय र ५७ अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षक संस्थाले अनुमति लिएका छन् । ती संस्थाबाट ७४ हजार पर्यवेक्षकले अनुगमन गर्ने अनुमति लिए पनि २२ हजार ४ सय ४३ जनाले मात्र पर्यवेक्षकको परिचयपत्र लिएका छन् ।
अनुगमनका लागि २ सय ३५ जना विदेशी पर्यवेक्षक खटेका आयोगका सहसचिव सुरेश अधिकारीले जानकारी दिए । एउटा मतदान केन्द्रमा दुईओटा मतपेटिका रहने छन् । आयोगले सार्क राष्ट्रका प्रमुख निर्वाचन आयुक्तसहित बेलायत, अस्ट्रेलिया, जापानका सरकार एवं संसद्का प्रतिनिधिलाई निर्वाचनको दिन अवलोकनका लागि आमन्त्रण गरेको छ । आमन्त्रितमध्ये अधिकांश नेपाल आइसकेको आयुक्त दोलखबहादुर गुरुङले बताए ।
उनका अनुसार मतदानलाई विभिन्न १५ देशका राजदूतले अवलोकन गर्नेछन् । चार वर्षसम्म संविधान बन्न नसकेपछि १४ जेठ २०६९ मा संविधानसभाको अवसान भएको थियो । १ चैत २०६९ मा प्रधानन्यायाधीश खिलराज रेग्मीको अध्यक्षतामा ११ सदस्यीय चुनावी मन्त्रिपरिषद् गठन भएपछि सो सरकारले घोषणा गरेको मितिमा निर्वाचन हुन लागेको हो । चुनावी मन्त्रिपरिषद्ले गत ३१ जेठमा ४ मंसिरका लागि संविधानसभाको निर्वाचन घोषणा गरेको थियो । निर्वाचन आयोगका अनुसार मुलुकभर ९ हजार ४ सय ९ हिँडडुल गर्न नसक्ने र १५ हजार ८९ दृष्टिविहीन गरी २४ हजार ४ सय ९८ अपांगता भएका मतदाताले मताधिकार प्रयोग गर्दै छन् ।
उनीहरूलाई निर्वाचनमा भाग लिन सजिलोका लागि मुलुकका १५ जिल्लाका ४९ मतदान केन्द्रमा अपांगमैत्री बनाइएको छ । यसैगरी, यस निर्वाचनमा धनकुटा र बैतडी गरी दुईओटा मतदान केन्द्रको सञ्चालन अपांगता भएका व्यक्तिबाट गरिनेछ । त्यस्तै, दलित कर्मचारी मात्रैले मोरङमा एउटा मतदान केन्द्रको सञ्चालन गर्ने आयोगले जनाएको छ ।
No comments:
Post a Comment