भारतबाट आउने विद्युत् धेरै महँगो

प्रमुख समाचार

भीम गौतम / राजधानी
काठमाडौं, १९ माघ

आगामी ४ फागुनदेखि भारतबाट आयात गर्न लागेको ८० मेगावाटको विद्युत् निक्कै महँगो पर्ने भएको छ । भारतको नेसनल थर्मल पावर कम्पनी (एनटीपीसी) को प्लान्टबाट आयात गर्न लागेको सो विद्युत्को फिक्स, भेरिबल, सेल्स र चुहावट तथा ह्विलिङ चार्ज गरी प्रति युनिट झन्डै १० रुपैयाँ पर्ने भएको हो ।

विद्युत् प्राधिकरणको २५ प्रतिशत चुहावटसम्मलाई गणना गर्दा भारतबाट आयातित विद्युत्को प्रतियुनिट १२ रुपैयाँ ५० पैसा पर्छ । हाल विद्युत् प्राधिकरणले भारतका अन्य विभिन्न नाकाबाट सरदर प्रतियुनिट ८ रुपैयाँमा विद्युत् खरिद गर्दै आएको छ भने विद्युत् प्राधिकरणले आफ्ना ग्राहकहरूलाई भने सरदर प्रतियुनिट ८ रुपैयाँमै बिक्री गर्ने गरेको छ ।

थप ८० मेगावाट ल्याउँदा प्रीतियुनिट साढे ४ रुपैयाँ घाटा पर्ने प्राधिकरणका अधिकारीहरू बताउँछन् । उनीहरूका अनुसार अस्थायी समयका लागि नेपालले विद्युत् खरिद गर्न लागेको भन्दै भारतीय कम्पनीले महँगो मूल्य तोकेकाले तत्काल निर्णय गर्न समस्या परेको हो ।

ऊर्जा सचिव सुमनप्रसाद शर्माले पहिला भारतबाट आयात गरेभन्दा केही महँगो देखिए पनि आयात गर्ने उद्देश्यसहित छलफल भइरहेको बताए । ‘सचिव स्तरीय बैठकले किन्ने सम्झौता गरिसकेको छ, यसबारे भारतीय कम्पनी र विद्युत् प्राधिकरणका अधिकारीहरूबिच छलफल भइरहेको छ, केही महँगो भए पनि तत्कालीन ऊर्जाको संकटलाई हेरेर किन्नुपर्ने अवस्था छ,’ उनले भने ।

हालै नेपाल र भारतबिच भएको विद्युत् व्यापार सम्झौता (पीटीए) कार्यान्वयनको प्रयोजनका लागि गठित द्विपक्षीय सचिवस्तरीय बैठकले ४ फागुनदेखि ८० मेगावाट विद्युत् आयात भारतको सरकारी एनटीपीसीको व्यापारी कम्पनी एनटीपीसी विद्युत् व्यापार निगम (एनभीभीएन) बाट खरिद गर्ने निर्णय गरेको थियो ।

निकै महँगो पर्ने तथा सम्झौताभन्दा ८ मेगावाट कम विद्युत् आउने मंगलबार एनटीपीसीको व्यापारी कम्पनी एनभीभीएनका अधिकारीहरूले राखेपछि वार्तामा सहभागी नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका अधिकारीहरूले स्पष्ट निर्णय गर्न सकेनन् । वार्तामा एनभीभीएनका प्रमुख कार्यकारी अधिकारी एनके शर्मासहित तिन जना तथा विद्युत् प्राधिकरणका उपकार्यकारी निर्देशकत्रय शेरसिंह भाट, कन्हैयाकुमार मानन्धर र राजीव शर्मासहितको टोली सहभागी भएको थियो ।

सम्झौतामा उल्लिखित क्षमताभन्दा १२ प्रतिशत थपघट गर्न सक्ने भएकाले यसबारे समेत प्राधिकरणमा छलफल भइरहेको छ । ‘केही प्राविधिक पक्ष मिलाउनुपर्ने भएकाले मंगलबार टुंगिएन, अब चाँडै बसेर टुग्याउँछौं,’ विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक मुकेशराज काफ्लेले भने ।

विद्युत् प्राधिकरणमा भारतीय कम्पनीले प्रस्ताव गरेअनुसार प्रतियुनिट भारतीय रुपैयाँ (आईसी) ५ अर्थात् ८ रुपैयाँ नेपाली पर्नेछ । थर्मल प्लान्टबाट ढल्केबर–मुजफपुर अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन जोडिने मुजफपुरसम्मको मात्र

सो मूल्य हो ।

वार्तामा सहभागी प्राधिकरणका एक अधिकारीका अनुसार थर्मल प्लान्टले आन्तरिक व्यापार र चुहावट भन्दै सम्झौताभन्दा १० प्रतिशत कम मात्र विद्युत् दिनेछ । यसो गर्दा ८० मेगावाटको सम्झौता भए पनि ७२ मेगावाट मात्र विद्युत् आयात हुनेछ ।

सोबापत मुजफपुरसम्म ल्याउन मात्र प्रतियुनिट थप ८० पैसा तिर्नुपर्नेछ । त्यसैगरी, ढल्केबरदेखि मुजफपुरसम्मको प्रशारण लाइन प्रयोग गरेबापत विद्युत् प्राधिकरणले वर्षको ८५ करोड ह्विलिङ चार्ज गर्नुपर्नेछ । जसअनुसार प्रतियुनिट १ रुपैयाँ २० पैसा थप रकम लाग्नेछ ।

‘जति विद्युत् आयात गरे पनि ह्विलिङ चार्ज उत्तिकै लाग्ने भएकाले अहिले थोरै विद्युत् आयात गर्दा धेरै तिर्नुपर्ने देखिएको छ,’ विद्युत् प्राधिकरणका एक अधिकारीले भने, ‘ह्वीलिङ चार्ज प्रतियुनिट २०÷२५ पैसा मात्र पर्नुपर्ने हो तर अहिले त धेरै महँगो पर्ने देखियो ।’ अस्थायी रूपमा १ सय ३२ केभीएको ट्रान्सफर्मर राखेर हाल ८० मेगावाटभन्दा आयात मात्र गर्न नसकिने भएकाले पनि विद्युत् प्राधिकरणले बढी ह्विलिङ चार्ज तिर्नुपर्ने अवस्था छ । सम्झौता भएपछि ल्याउन सके पनि नसके पनि २४ घन्टा नै ८० मेगावाट बराबरको विद्युत् नेपालले आयात गर्न सक्नेछ । सो रकम विद्युत् प्राधिकरणले अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन निर्माण गरिरहेको नेपालतर्फ र भारततर्फको कम्पनीलाई तिर्नुपर्नेछ ।

दैनिक ८० मेगावाट विद्युत् अर्थात करिब १९ लाख २० हजार युनिटको १ करोड ९२ लाख रुपैयाँ एकमुष्ट पैसा तिर्नुपर्ने भए पनि आयात भने चुहावटबाहेक १७ लाख २८ हजार युनिट विद्युत् पाउनेछ ।

कम विद्युत् पाएबापतको प्राधिकरणले दैनिक १९ लाख २० हजार घाटा बेहोनुपर्नेछ भने ह्विलिङ चार्जबापत मासिक ७ करोड तिर्नुपर्नेछ । विद्युत् आयातबाट तिन घन्टासम्म लोडसेडिङ घट्न सक्ने अनुमान छ । ६ लाख युनिटले एक घन्टा लोडसेडिङ घट्ने प्राधिकरणका अधिकारीहरू बताउँछन् ।

विद्युत् आयोजनाहरूमा पानीको सतह घट्दै गएकाले उत्पादन कमजोर हुने भएकाले विद्युत् आयात भएपछि हाल भइरहेको दैनिक १३ घन्टाको लोडसेडिङ स्थिर नरहने र आयात भए त्योभन्दा नबढ्ने प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक काफ्ले बताउँछन् । भारतबाट थप विद्युत् आयात नभए प्रतिदिन १५ घन्टासम्म लोडसेडिङ पुग्ने अनुमान प्राधिकरणले गर्दै आएको छ ।

किन्ने निर्णय अझै भएन

सम्झौताभन्दा १० प्रतिशत विद्युत् कम

वार्षिक ह्विलिङ चार्ज मात्र ८५ करोड

http://rajdhani.com.np/article/0750484001454473784