आँधीखोला जलविद्युत्मा ‘सुरुङ साँघुरिने’ समस्या

भीम गौतम\राजधानी
गल्याङ (स्याङ्जा), १७ कात्तिक

आँधीखोला जलविद्युत् आयोजनाको क्षमता वृद्धिको क्रममा सुरुङ साँघुरिने (स्क्युजिङ) समस्या देखिएको छ ।२३ वर्षअघि निर्माण सम्पन्न भई ५.१ मेगावाट क्षमताको आयोजनालाई वृद्धि गरेर ९.४ मेगावाट उत्पादन कार्य अघि बढाउने क्रममा आयोजनाको टेलरेसमा सुरुङ साँघुरिने समस्या देखिएको हो । 

क्षमता वृद्धिसँगै १ हजार ६५ मिटर लामो टेलरेसमध्ये करिब ४ सय मिटरमा सुरुङ साँघुरिने समस्या देखिए पनि १ सय मिटरमा विशेष समस्या देखिएको आयोजनाको कन्स्ट्रक्सन मेनेजर टेकेन्द्र भण्डारीले जानकारी दिए । ‘अलि बढी समस्या देखिएकामध्ये ३० मिटर सुरुङमा कंक्रिट लाइनिङ गर्ने कार्य सकिएको छ,’ उनले भने ।

आयोजनाका अनुसार, क्षमता वृद्धि गर्नुअघि २.६० मिटर रहेको टेलरेसको सुरुङलाई २.१० मिटर बढाउने क्रममा सुरुङ साँघुरिने समस्या देखिएको थियो । साँघुरिएको सुरुङको कारण लक्ष्यअनुसार पूरा हुन समस्या देखिए पनि लक्षित मिति १५ डिसेम्बरभित्र सम्पन्न गर्ने गरी कार्य अघि बढेको आयोजना प्रमुख विष्णुबहादुर सिंहले जानकारी दिए ।

‘ठेकेदार कम्पनीले १५ डिसेम्बरभित्र सम्पन्न गर्ने प्रतिबद्धता गरेको छ, समयमै बन्छ, साँघुरिएको सुरुङको समस्या पनि छिट्टै सकिन्छ,’उनले भने ।

बुटबल पावर कम्पनी (बीपीसी) द्वारा निर्माण गरिएको सो आयोजना १ अर्ब ३० करोड रुपैयाँमा निर्माण हुन लागेको हो । मेगा बैंक र अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय निगम (आईएफसी) को ऋण सहयोगमा बीपीसीले निर्माण गर्न लागेको सो आयोजनाको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने निर्णय सन् २००९ मा भएको थियो । आयोजनाको क्षमता वृद्धिका लागि २१ नोभेम्बर २०१२ मा आयोजनाको उत्पादन बन्द गरी क्षमता अभिवृद्धि गर्ने कार्य सुरु गरिएको थियो ।

पहिला नौ महिनाभित्र निर्माण सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिए पनि थप संरचना निर्माणले गर्दा ढिलाइ भएको आयोजनाले जनाएको छ । आयोजनाअन्तर्गत टेलरेसको गहिराइमा वृद्धि, सर्च ट्याक परिवर्तनका साथै विद्युत्गृहमा आठ मिटर थप गरेर दुईओटा टर्वाइन रहेकामा तीन टर्वाइन बनाइएको छ ।

विद्युत् गृहनजिकबाटै स्याङ्जा र पाल्पाका विभिन्न गाविसका ३ सय ९ हेक्टर जमिनमा सिँचाइ सुविधासमेत दिँदै आएको सो आयोजनाले क्षमता वृद्धिपछि ५ सय ९९ हेक्टर जमिनमा सिँचाइ सुविधा दिन लागेको छ । अहिले क्षमता वृद्धिको कार्य अन्तिम चरणमा रहेको र ड्याममा छुट्टै पाइप राखेर सिँचाइ सुविधाको निरन्तरता दिइरहेको आयोजनाले निर्माण सम्पन्न गर्न १५ दिन सिँचाइ बन्द गर्नुपर्ने अवस्था छ । तर, स्थानीयले सिँचाइ बन्द गर्न नदिँदा आयोजना अघि बढाउन समस्या छ । आयोजनाले स्थानीयसँग छलफल भइरहेकाले छिट्टै समाधान हुने आयोजनाले जनाएको छ ।

त्यसैगरी, स्थानीयले सुरुङ निर्माणको क्रममा ब्लास्टिङ गर्न नदिँदा पनि आयोजना निर्माणमा केही ढिलाइ भएको थियो । हिमाल हाइड्रोले सिभिल र एसिया प्यासिफिक पावर ट्रेक चाइनाले इलेक्ट्रो मेकानिकलको काम अघि बढाइरहेको सो आयोजनामा हावाको आधारमा चल्ने रबर ड्याम रहेको बताएको छ । सो आयोजनाको क्षमता वृद्धि सम्पन्न भएमा आगामी हिउँदमा हुने लोडसेडिङ न्यूनीकरणका लागि सहयोग पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

चमेलिया जलविद्युत् आयोजनामा पनि सुरुङ साँघुरिने समस्या देखिएपछि यसबारे निर्णय गर्न नेपाल विद्युत् प्राधिकरणलाई एक वर्ष लागेको थियो । तर, बीपीसीले समस्या देखिएपछि तुरुन्तै निर्णय गरेर त्यसको कंक्रिट लाइलिङ अघि बढाएको थियो ।