प्राधिकरणद्वारा ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापन गर्न बेवास्ता

–पत्र कुर्दै चीनको हुवेई
–अभाव हटाउन प्रतिस्थापन गर्नुपर्छ ः प्राधिकरण अधिकारी
–कानुनी प्रक्रियाबारे बुझिरहेका छौं ः ऊर्जामन्त्री
भीम गौतम÷राजधानी
काठमाडौं, ३१ भदौ
चीनको हुवेई सनलाइट इलेक्ट्रिक कम्पनीले ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापनका लागि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणलाई एक महिनाअघि पत्र पठाए पनि अझै वास्ता गरेको छैन ।
ट्रान्सफर्मर नेपाल पठाउने क्रममा बदमासी भएको स्विकार्दै १९ अगस्टमा हुवेईले प्राधिकरणलाई पत्र पठाएको थियो । तर, प्राधिकरण व्यवस्थापनले अझैसम्म प्रतिस्थापन गर्ने÷नगर्नेबारे कुनै पत्र पठाएको छैन । ट्रान्सफर्मर प्रकरणमा प्राधिकरणका उच्च कर्मचारीहरू मुछिएर अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले कार्यरत र पूर्व गरी ३२ जनाविरुद्ध मुद्दा दायर गरिसकेको अवस्थामा प्राधिकरण व्यवस्थापनभित्रै पत्र पठाउने÷नपठाउनेबारे अन्योल छ ।
नयाँ कार्यकारी निर्देशक अर्जुन कार्की आएपछि प्रतिस्थापनबारे निर्णय हुने अपेक्षा गरिए पनि उनले समेत यसबारे थप पक्रिया अघि बढाएका छैनन् । तर, प्राधिकरणले त्यसबारे कानुनी परामर्श गरिरहेको उल्लेख छ । पहिला भने सोही कम्पनीले ५६ ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापन गरिसकेको छ ।
हुवेर्ईका अध्यÔ लिडोगुले लेखेको पत्रमा विनासर्त सबै ट्रान्सफर्मरहरू नया“ प्रतिस्थापन गर्ने उल्लेख छ । १ हजार ९ सय ४० थान नया“ ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापन गर्न पत्र पठाएको हुवेईले भने त्यसपछि समेत पटक–पटक प्राधिकरणसँग ताकेता गरेको छ र पनि कुनै उत्तर दिन सकेको छैन ।
‘कुनै कम्पनीले आङ्खनो बदमासी स्विकार्दै ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापन गरिदिन्छु भन्दै पत्र पठाउँदा प्राधिकरणले त्यसको उत्तर तुरुन्तै पठाउनुपर्ने हो तर बेवास्ता गरिरहेको छ,’ प्राधिकरणका एक अधिकारीले भने, ‘ट्रान्सफर्मरको हाहाकार हुने अवस्था आएकाले तुरुन्तै प्रतिस्थापन गर्नुपर्छ । तर, त्यसबाट भएको नोक्सानबारे भने सम्बन्धित कम्पनीसँग थप वार्ता गर्न सक्छ ।’ कम्पनीविरुद्ध मुद्दा पनि नहाल्ने र प्रतिस्थापन पनि नगर्ने प्रवृत्तिले ठूलो समस्या आउन सक्ने उनले बताए ।
कम्पनीले आङ्खनो बदमासी स्विकार्दै प्रतिस्थापन गर्न तयार रहेको अवस्थामा तत्कालीन हुन सक्ने ट्रान्सफर्मरको समस्या हल गर्न पनि प्रतिस्थापनलाई अघि बढाउनुपर्ने मागसमेत प्राधिकरणभित्र हुन थालेको छ । तर, यसबारे प्राधिकरण व्यवस्थापन गम्भीर बनेको छैन । ऊर्जामन्त्री एवं प्राधिकरण सञ्चालक समितिका अध्यक्ष उमाकान्त झाले भने प्रतिस्थापन गर्न पत्र पठाए पनि त्यसबारे कानुनी परामर्श गरिरहेको जानकारी दिए ।
‘उक्त कम्पनीद्वारा ल्याइएको ट्रान्सफर्मरबारे अदालतमा मुद्दा विचाराधीन रहेकाले के गर्ने भनेर कानुनी अवस्थाबारे अध्ययन गरिरहेका छांै, अझसम्म पत्रको उत्तर पठाएको छैन, त्यो अध्ययनपछि पठाउँछौ ।’ हुवेईविरुद्ध नै तत्कालीन कार्यकारी निर्देशक रामेश्वर यादवसहित खरिदमा संलग्न २२ जनालाई अख्तियारले पक्राउ गरेर विशेष अदालतमा मुद्दा दायर गरिसकेको छ ।
०६७ र ६८ मा हुबेईमार्फत विश्व बंैकको सहयोगमा ७ सय ३५ थान तथा प्राधिकरणले १२ सय ६० थान ट्रान्सफर्मर खरिद गरेको थियो । १९ सय ९५ थान ट्रान्सफर्मर खरिद गरिएकोमा गत पुसमा ५६ थान ट्रान्सफर्मर नेपाल पठाएको थियो । त्यसैगरी, चिनिया“ कम्पनी जेके होल्डिङ कम्पनी चीनले १ सय ८० थान गुणस्तरहिन ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापन गर्न पत्र पठाइसकेको छ ।
आङ्खनो बदमासी स्विकार्दै जेके होल्डिङले पत्रमा आगामी २० देखि २५ सेप्टेम्बरभित्र १ सय ८० ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापन गर्ने उल्लेख गरेको छ । ती १ सय ८० थान प्रतिस्थापनपछि बा“की ट्रान्सफर्मµसमेत छिट्टै पठाइने पत्रमा उल्लेख छ । ०६७ र ६८ मा प्राधिकरणले जेके होल्डिङमार्फत ४ लाख ५० हजार ६ सय ७ अमेरिकी डलरमा ४ सय ७४ थान ट्रान्सफर्मर आयात गरिएको थियो । आयात गरिएका ट्रान्सफर्मरमा खराबी देखिएपछि प्राधिकरणले जेके होल्डिङलाई प्रतिस्थापनका लागि पत्र लेखेको थियो । पत्रपछि गत पुसमा २ सय १० थान ट्रान्सफर्मर प्रतिस्थापनका लागि पठाएकोमा ती ट्रान्सफर्मरमा समेत चुहावट देखिएको थियो । प्रतिस्थापन गरिएका ट्रान्सफर्मरहµमा समेत खराबी देखिएपछि प्राधिकरणले अर्को पत्र लेखेको थियो ।
प्राधिकरणद्वारा जेके होल्डिङमार्फत खरिद गरिएका ट्रान्सफर्मरहरू प्रतिस्थापन गर्ने प्रक्रिया अघि बढे पनि हुवेईका ल्याउन बाँकी ट्रान्सफर्मरहरूबारे प्राधिकरणले छिट्टै निर्णय गरेर गर्ने÷नगर्ने स्पष्ट पार्नुपर्ने प्राधिकरणकै अधिकारीहरू बताउँछन् ।
हुवेईले नेपाल पठाएको ट्रान्सफर्मरमा बाहिर तामा र भित्र आल्मुनियम तथा जेके होल्डिङ कम्पनीमार्फत पठाइएका ट्रान्सफर्मरमा बाहिर र भित्र दुवैमा आल्मुनियम भेटिएको थियो ।